| Osnov: | Zakon o obligacionim odnosima | ||
| Vrsta: | Sudska praksa | ||
| Sud: | Vrhovni sud Srbije* | Datum: 25.12.2003 | Broj: Pzz.14/03 |
| Abstrakt: | |||
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, parnične stranke su 15.01.1998. godine zaključile ugovor o cesiji sa JP u B, kao cedentom, koje preduzeće je prenelo svoje potraživanje natužioca kao cesionara. Ugovorom je predviđeno da cedent ustupa svoje potraživanje tužiocu kao cesionaru, da je tuženi cezus, a da ugovorom nije predviđeno kada dospeva potraživanje tužioca prema tuženom.
Ugovorom je samo označeno u članu 2, da cedent ustupa svoje potraživanje cesionaru, po specifikaciji računa, koja je sastavni deo ugovora, za PTT troškove za I, 2., 4. i V mesec 1997. godine u iznosu od 337.636, 12 dinara, i da će ovaj iznos cezus izmiriti cesionaru uplatom na žiro-račun. Navedeni ugovor bio je tipski ugovor, a uz isti nisu bili dostavljeni računi niti specifikacija računa, niti je bila ugovorena dospelost potraživanja, odnosno rok ispunjenja obaveze tuženog prema tužiocu.
Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, kao i činjenice da je tužba u ovoj pravnoj stvari podneta 3.7.2001. godine, nižestepeni sudovc su zaključili da potraživanje tužioca u smislu člana 371. Zakona o obligacionim odnosima nije zastarelo, te su primenom člana 100. Zakona o obligacionim odnosima zaključili da se dospslost može računati od zaključenja ugovora o cesiji odnosno od 15.1.1998. godine. Stoga su održali na snazi rešenje o izvršenju prvostepenog suda Iv. 5444/01 od 4.7.2001. godine, kojim je tuženi obavezan da tužiocu isplati iznos od 337.636, 12 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.1.1998. godine pa do isplate.
U zahtevu za zaštitu zakonitosti javnog tužioca RS, osnovano se ukazuje da su nižestepene presude zasnovane na pogrešnoj primeni materijalnog prava, zbog čega ni činjenično stanje nije u potpunosti utvrđeno.
Odredbom člana 436. st. 1. Zakona o obligacionim odnosima propisano je da poverilac može ugovorom zaključenim sa trećim preneti na ovoga svoje potraživanje, izuzev onog čiji je prenos zabranjen zakonom ili koje je vezano za ličnost poverioca, ili koje se po svojoj pravnoj prirodi protivi prenošenju na drugoga. Odredbom člana 440. st. 1. istog zakona propisano je da prijemnik ima prema dužniku ista prava koja je ustupilac imao prema dužniku do ustupanja, a u stavu 2. ove zakonske odredbe propisano je da dužnik može istaći prijemniku pored prigovora koje ima prema njemu i one prigovore koje je mogao istaći ustupiocu do
Saglasno sa navedenim zakonskim odredbama kod ugovora o cesiji dolazi samo do promene poverioca u obligaciono-pravnom odnosu, ali se pravni osnov i predmet ustupljenog potraživanja ne menja. Stoga prijemnik, kao novi poverilac, ima prema dužniku ista prava koja je imao ustupilac kao raniji poverilac, prema istom dužniku. U protivnom, promenom osnova ili predmeta potraživanja, saglasno sa odredbom ččlana 348. st. 1. Zakona o obligacionim odnosima, došlo bi do prenova obaveze.
Pravni osnov ustupljenog potraživanja odnosi se na izvršene PTT usluge, koje je ustupilac, kao raniji poverilac, izvršio dužniku u januaru, februaru, aprilu i maju mesecu 1997. godine. Odredbom člana 378. st. 1. tač. 3. Zakona o obligacionim odnosima propisano je da potraživanje pošte, telegrafa i telefona za upotrebu telefona i poštanekih pregradaka, kao i druga njihova potraživanja koja se naplaćuju u tromesečnim ii kraćim rokovima, zastarevaju za jednu godinu. Odredbom člana 314. istog zakona propisano je da ako rok nije određen, svrha posla, priroda obaveze i ostale okolnosti ne zahtevaju izvestan rok za ispunjenje, poverilac može zahtevati odmah ispunjenje obaveze, a dužnik sa svoje strane može zahtevati od poverioca da odmah primi ispunjenje, odredbom člana 361. st. 1. propisano je da zastarelost počinje teći prvog dana posle dana kada je poverilac imao pravo da zahteva ispunjenje obaveze, ako zakonom za pojedine slučajeve nije što drugo propisano.
Ugovorom o cesiji, cedent je ustupio svoje potraživanje cesionaru, po specifikaciji računa, koja je stavni deo ugovora za PTT troškove za I, 2., 4. i V meseci 1997. godine, ali uz ugovor nisu bili dostavljeni računi, ni specifikacija računa, niti je bila ugovorena dospelost potraživanja. Stoga se za sada ne može sa sigurnošću utvrditi da li je potraživanje tužioca u smislu napred citiranih odredaba zakona, zastarelo.
U ponovnom postupku prvostepeni sud će pribaviti račune i specifikaciju računa za PTT troškove, koji su bili predmet ugovora o cesiji, te će imajući u vidu primedbe iznete u ovom rešenju koje se odnose na zastarelost potraživanja, posebno imajući u vidu i činjenicu da je i dužnik potpisao ugovor o cesiji, odlučiti o tužbenom zahtaevu.
| Deskriptori: | ZOO436 Prenos potraživanja ugovorom; Cesija - koja prava se mogu cedirati ZOO440 Ugovorna kamata; Kamata na kamatu ZOO371 Zastarelost; Opšti rok zastarelosti |