| Vrsta: | Sudska praksa | ||
| Sud: | Ustavni sud | Datum: 07.04.2011 | Broj: Už-4421/2010 |
| Abstrakt: | |||
Ustavni sud u sastavu: predsednik dr Dragiša Slijepčević i sudije dr Olivera Vučić, dr Marija Draškić, Bratislav Đokić, dr Goran Ilić, dr Agneš Kartag Odri, Katarina Manojlović Andrić, mr Milan Marković, dr Bosa Nenadić, Milan Stanić, dr Dragan Stojanović, mr Tomislav Stojković, Sabahudin Tahirović i Predrag Ćetković, u postupku po ustavnoj žalbi Bobana Markovića iz Donje Trnave, Žikice Todorovića iz Donje Toponice, Hranislava Radenkovića iz Oreovca, Videna Jovanovića iz Medosavca, Dragoslava Vaskovića iz Mezgraje, Saše Živkovića iz Popovca, Miroslava Veljković iz Sečanice, Dalibora Krstića iz Donje Trnave, Dragana Nikolića iz Medoševca, Marjana Veselinovića iz Niša, Srđana Mihajlovića iz Popovca, Snežane Petković iz Supovca, Zorana Đokića iz Donje Trnave, Nenada Kocića iz Popovca, Slobodana Matejića iz Medoševca, Bobana Spasića iz Popovca, Aleksandra Ljubisavljevića iz Trupala, Bobana Petrovića iz Popovca, Miroslava Veljkovića iz Donje Toponice, Dobrog Vasića iz Medoševca, Miodraga Đorđevića iz Popovca, Ljubiše Đokića iz Medoševca, Miroslava Mitića iz Sečanice, Srđana Stojiljkovića iz Mezgraje, Živorada Mitrovića iz Medoševca, Miroljuba Vidojkovića iz Medoševca, Saše Mitića iz Medoševca, Dragomira Mitića iz Medoševca, Bojana Đorđevića iz Trupala, Bobana Stojkovića iz Popovca, Zorana Đorđevića iz Niša, Dušana Sibinovića iz Niša, Bojana Stamenkovića iz Niša, Dragana Krstića iz Niša, Vukomira Cvetkovića iz Trupala, Predraga Nešića iz Niša, Ace Milovanovića iz Donje Vrežine, Dragana Popovića iz Medoševca, Dragana Antića iz Niša, Vladimira Jovanovića iz Niša, Novice Veličkovića iz Verbatova, Igora Obradovića iz Niša, Ivice Milića iz Niša, Dejana Aksentijevića iz Niša, Saše Nikića iz Niša, Bobana Miloševića iz Niša, Ninoslava Nedeljkovića iz Niša, Dragana Božinovića iz Niša, Jovice Stojkovića iz Lalinca, Slavoljuba Dimitrijevića iz Niša, Jovice Dimića iz Prizrena, Gorana Uskovića iz Jelašnice, Miodraga Glavaševića iz Niša, Zvonka Denića iz Gornje, Zlatka Denića iz Gornje, Stojana Stojanovića iz Niša, Zorana Milovanovića iz Niša, Gorana Stojanovića iz Čokota, Žikice Nikolića iz Niša, Dušana Grujića iz Novog Sela, Ivana Tasića iz Donjeg Međurova, Branislava Kovačevića iz Niša, Gorana Mitića iz Niške Banje, Zorana Petrovića iz Čokota, Nebojše Miljkovića iz Merošine, Vitomira Dejanovića iz Ostrovice, Srđana Boškovića iz Novog Sela, Zorana Stefanovića iz Lalinca, Miroslava Đorđevića iz Niša, Slavoljuba Živkovića iz Niške Banje, Dejana Cvetkovića iz Lalinca, Bobana Stankovića iz Lalinca, Dragana Kitića iz Niša, Novice Živkovića iz Niške Banje, Aleksandra Arsića iz Niša, Ivana Mitrovića iz Niša, Milorada Stankovića iz Niške Banje, Ivice Jovića iz Sečanice, Ljubiše Pavlovića iz Niša, Slaviše Stankovića iz Sečanice, Srboljuba Dimitrijevića iz Krušca, Ljubiše Đorđevića iz Donjeg Međurova, Bojana Stankovića iz Lalinca, Zorana Stevanovića iz Donjeg Međurova, Zvonka Nikolića iz Niša, Miroslava Ilića iz Čokota, Dragomira Milenkovića iz Čokota, Slaviše Jovanovića iz Lalinca, Saše Stevanovića iz Donjeg Međurova, Nenada Ratkovića iz Niša, Svetislava Cvetkovića iz Čokota, Miodraga Jovanovića iz Čokota, Miroslava Lazarevića iz Niša, Dragana Đergovića iz Niša, Laze Živulova iz Lalinca, Dragana Sekulovića iz Niša, Jovice Cvetkovića iz Niša, Dejana Đorđevića iz Proseka, Vukašina Lazarevića iz Čokota, Dejana Ristića iz Niške Banje, Stražimira Ilića iz Niša, Vladimira Mutavdžića iz Niša, Aleksandra Ranđelovića iz Niša, Dušana Jovanovića iz Niša, Borivoja Zdravkovića iz Niša, Radislava Grozdanovića iz Niša, Valerija Karadarevića iz Niša, Vladislava Radosavljevića iz Niša, Zorana Vučkovića iz Niša, Ace Stankovića iz Trupala, Časlava Tasića iz Niša, Jove Masale iz Niša, Predraga Živića iz Niša, Dragana Vojnovića iz Niša, Ivana Mitića iz Niša, Dragomira Jovanovića iz Čokota, Ljubiše Tonića iz Lalinca, Zlatana Živkovića iz Čokota, Tomislava Lazića iz Lalinca, Kokana Stojanovića iz Mramora, Milutina Krajnovića iz Niša, Vladice Đorđevića iz Donjeg Međurova, Vladana Đorđevića iz Lalinca, Zorana Zlatanovića iz Gornje Studene, Slavoljuba Mitića iz Niša, Ljubomira Olaha iz Niša, Saše Arsenovića iz Niša, Ratomira Markovića iz Niša, Dejana Milića iz Niša, Dragana Vučetića iz Niša, Bobana Dimitrijevića iz Niša, Zvezdana Đorđevića iz Niša, Ozrena Stošića iz Niša, Miodraga Jovanovića iz Niša, Radislava Stankovića iz Donje Toponice, Zorana Nešića iz Popovca, Svetlane Nešić iz Popovca, Zorana Drenovca iz Mezgraje, Dragana Stanišića iz Gornje Trnove i Branka Jovanovića iz Popovca na osnovu člana 167. stav 4. u vezi člana 170. Ustava Republike Srbije, na sednici održanoj 7. aprila 2011. godine, doneo je
Odbacuje se ustavna žalba podnosilaca izjavljena protiv presude Opštinskog suda u Nišu P. 1829/09 od 9. oktobra 2010. godine i presude Višeg suda u Nišu Gž. 1903/10 od 13. jula 2010. godine.
1. Boban Marković iz Donje Trnave i drugi podnosioci ustavne žalbe navedeni u uvodu, preko punomoćnika, advokata Srđana Aleksića iz Niša, podneli su 14. oktobra 2010. godine Ustavnom sudu ustavnu žalbu protiv presude Opštinskog suda u Nišu P. 1829/09 od 9. oktobra 2010. godine i presude Višeg suda u Nišu Gž. 1903/10 od 13. jula 2010. godine, zbog povrede prava na pravično suđenje iz člana 32. stav 1. Ustava Republike Srbije i povrede prava na jednaku zaštitu prava pred sudovima iz člana 36. stav 1. Ustava.
Podnosioci ustavne žalbe navode da se „odluke prvostepenog i drugostepenog suda ne mogu smatrati pravičnim (...) jer su sudovi načinili bitnu povredu odredaba ZPPa, budući da tokom postupka sud nije izveo sve dokaze koje su tužioci predlagali“, i da je time „samovlasno promenio suštinu tužbenog zahteva tužilaca“, i to tako što je kao “pravni osnov potraživanja naveo štetu, a ne dug, kako su to naveli tužioci“.
2. Saglasno odredbi člana 170. Ustava Republike Srbije, ustavna žalba se može izjaviti protiv pojedinačnih akata ili radnji državnih organa ili organizacija kojima su poverena javna ovlašćenja, a kojima se povređuju ili uskraćuju ljudska ili manjinska prava i slobode zajemčene Ustavom, ako su iscrpljena ili nisu predviđena druga pravna sredstva za njihovu zaštitu. Postupak po ustavnoj žalbi se, u smislu člana 175. stav 3. Ustava, uređuje zakonom.
Odredba člana 82. stava 1. Zakona o Ustavnom sudu (''Službeni glasnik RS'', broj 109/07) po svojoj sadržini istovetna je navedenoj odredbi člana 170. Ustava.
3. U sprovedenom prethodnom postupku, iz sadržine ustavne žalbe i uvidom u osporene akte, Ustavni sud je utvrdio da je osporenom prvostepenom presudom Opštinskog suda u Nišu P. 1829/09 od 9. oktobra 2009. godine odbijen tužbeni zahtev tužilaca, ovde podnosilaca ustavne žalbe, kojim su tražili da se obaveže tužena Republika Srbija - Ministarstvo odbrane - Vojna pošta 1410 Niš, da svakom od tužilaca isplati iznos od po 9.500,00 dinara, za učešće u ratu od 5. aprila 1999. godine do 17. juna 1999. godine, na ime neisplaćenih ratnih dnevnica, naknade troškova i naknade troškova zbog odvojenog života od porodice, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 9. juna 1999. godine, pa do isplate. Istom presudom tužioci, ovde podnosioci ustavne žalbe, su obavezani da solidarno naknadi tuženom troškove postupka u iznosu od 12.650,00 dinara.
Osporenom presudom Višeg suda u Nišu Gž. 1903/10 od 13. jula 2010. godine odbijena je kao neosnovana žalba tužilaca, ovde podnosilaca ustavne žalbe, i potvrđena je prvostepena presuda Opštinskog suda u Nišu P. 1829/09 od 9. oktobra 2009. godine.
4. Podnosioci ustavne žalbe smatraju da im je osporenim presudama povređeno pravo na pravično suđenje zajemčeno odredbom člana 32. stav 1. Ustava, kojom je utvrđeno da svako ima pravo da nezavisan, nepristrasan i zakonom već ustanovljen sud, pravično i u razumnom roku, javno raspravi i odluči o njegovim pravima i obavezama, osnovanosti sumnje koja je bila razlog za pokretanje postupka, kao i o optužbama protiv njega.
Podnosioci ističu i povredu prava na jednaku zaštitu prava pred sudovima iz člana 36. stav 1. Ustava, kojim je utvrđeno da se jemči jednaka zaštita prava pred sudovima i drugim državnim organima, imaocima javnih ovlašćenja i organima autonomne pokrajine i jedinica lokalne samouprave. Međutim, u ustavnoj žalbi podnosioci ne navode razloge na kojima zasnivaju tvrdnju o povredi navedenog ustavnog prava.
U pogledu navoda podnosilaca ustavne žalbe da im je pravo na pravično suđenje povređeno time što prvostepeni sud nije izveo sve dokaze koje su kao tužioci predložili u parničnom postupku, konkretno - saslušanje stranaka i veštačenje, Ustavni sud ukazuje na to da je pitanje načina na koji se dokazni postupak sprovodi, kao i pitanje prihvatljivosti i ocene dokaza u nadležnosti redovnih sudova. Postupajući u parničnom postupku, u skladu sa načelom slobodne ocene dokaza, sud nije vezan, ograničen, ili na bilo koji zakonom propisan način uslovljen posebnim formalnim dokaznim pravilima. Imajući u vidu sadržinu garancija koje se jemče članom 32. stav 1. Ustava, Ustavni sud je ocenio da se ovom ustavnom odredbom ne daje stranci neograničeno pravo da predlaže izvođenje dokaza pred sudom, niti se garantuje pravo da svi dokazni predlozi stranke budu prihvaćeni, pa tako ni predlog da se saslušaju stranke ili izvrši veštačenje. S druge strane, Ustavni sud ističe da je zadatak i obaveza sudova da navedu razloge zbog kojih su odlučili da ne izvode dokaze koje je stranka izričito zahtevala. Poštovanje ovog principa prvenstveno omogućava stranci da kasnije delotvorno i efikasno koristi raspoložive pravne lekove (vidi npr: Odluku Ustavnog suda Už – 1100/2008). U konkretnom slučaju, prvostepeni sud je obrazložio svoju odluku o neizvođenju dokaza time što je ocenio kao osnovan istaknuti materijalnopravni prigovor zastarelosti potraživanja, pa bi izvođenje dokaza veštačenjem bilo suprotno pravu stranaka da se postupak završi u razumnom roku i dužnosti suda da postupak sprovede bez odugovlačenja i sa što manje troškova.
U odnosu na navode podnosilaca ustavne žalbe da im je pravo na pravično suđenje povređeno i time što je postupajući sud promenio pravni osnov potraživanja, Ustavni sud ističe da je odredbom člana 187. stav 4. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 125/04 i 111/09) propisano da će sud postupati po tužbi i kada tužilac nije naveo pravni osnov tužbenog zahteva, a ako je tužilac naveo pravni osnov, sud nije vezan za njega, te je stoga, u skladu sa načelom iura novit curia, dužnost suda da utvrdi pravni osnov tužbenog zahteva.
S obzirom na navedeno, Ustavni sud je ocenio da izneti navodi ne predstavljaju ustavnopravne razloge na kojima se mogu zasnivati tvrdnje o povredi ustavnog prava na pravično suđenje. Stoga je Ustavni sud odbacio ustavnu žalbu, saglasno odredbi člana 36. stav 1. tačka 4) Zakona o Ustavnom sudu, jer ne postoje Ustavom i Zakonom utvrđene pretpostavke za vođenje postupka.
5. Na osnovu izloženog i odredbe člana 46. tačka 9) Zakona o Ustavnom sudu, Ustavni sud je rešio kao u izreci.
PREDSEDNIK
USTAVNOG SUDA
dr Dragiša Slijepčević