| Vrsta: | Sudska praksa | ||
| Sud: | Vrhovni sud Srbije* | Datum: 27.03.1999 | Broj: Kzz.40/97 |
| Abstrakt: | |||
Stupanjem na snagu Zakona o sredstvima u svojini Republike Srbije ("Službeni glasnik RS", br.53/95, 3/96, 54/96 i 32/97), pojavilo se kao sporno, između ostalog, i pitanje da li u imovinsko-pravnim sporovima Republičko javno pravobranilaštvo ima položaj zakonskog zastupnika javnih službi (ustanova i javnih preduzeća) koje su korisnici sredstava u državnoj svojini.
Prilikom zauzimanja stava o ovom pitanju pošlo se od merodavnih odredbi većeg broja zakona koji, na posredan ili neposredan način, daju odgovor na ovo pitanje.
Zakon o sredstvima u svojini Republike Srbije određuje koja su sve sredstva u državnoj svojini.
To su, između ostalog, nepokretnost i druga sredstva koja su na osnovu zakona donetih do stupanja na snagu ovog zakona prešla u državnu svojinu, kao i nepokretnosti i druga sredstva čiji su korisnici javne službe, a koja su po odredbama ovog Zakona postala državna svojina.
Na osnovu člana 47. stav 1. navedenog Zakona javne službe su (kao i drugi državni organi i organizacije) nastavile sa korišćenjem nepokretnosti i sredstva u državnoj svojini u svojstvu nosilaca prava korišćenja, odnosno korisnika nepokretnosti.
To njihovo pravo treba i da se evidentira u javnim knjigama, s tim što se kao vlasnik upisuje Republika Srbija.
U odnosu na sredstva u državnoj svojini zakon uvodi pojam RASPOLAGANJA sredstvima, pod kojim podrazumeva otuđenje iz državne svojine, pribavljanje u državnu svojinu i davanje na korišćenje, odnosno u zakup, kao i stavljanje hipoteke na nepokretnosti u državnoj svojini (član 5. stav 2. Zakona), i pojam UPRAVLJANJA, pod kojim podrazumeva održavanje, obnavljanje i unapređivanje sredstava, kao i izvršavanje zakonskih i drugih obaveza u vezi sa tim sredstvima (član 15. Zakona).
Pravo raspolaganja, kao jedno od svojinskih ovlašćenja, rezervisano je za Republiku Srbiju, kao titulara prava svojine, ali, osim otuđenja nepokretnosti koje koriste javne službe, o čemu odlučuje Vlada Republike Srbije, o pribavljanju i davanju na korišćenje, odnosno u zakup, kao i o otkazu ugovora o davanju na korišćenje, odnosno u zakup i stavljanju hipoteke na nepokretnosti koje koriste javne službe (dakle ustanove i javna preduzeća) ODLUČUJE ORGAN JAVNE SLUŽBE utvrđen Zakonom, odnosno statutom javne službe, UZ SAGLASNOST DIREKCIJE.
Svojinska ovlašćenja Republike Srbije u tom delu dakle manifestuju se kroz obaveštavanje i davanje saglasnosti njenog organa za zaključivanje navedenih pravnih poslova od strane ustanove ili javnog preduzeća kao korisnika, bez čije saglasnosti su takvi pravni poslovi ništavi (član 8-a.
Zakona). Ustanove, kao pravna lica, prema članu 16. Zakona o javnim službama imaju direktora, a prema članu 19. istog Zakona direktor ima prava i dužnosti direktora preduzeća.
Delokrug direktora više, srednje i osnovne škole, određen odgovarajućim specijalnim zakonima, ne isključuje primenu navedenih odredbi Zakona o javnim službama.
Kako Zakon o javnim službama direktora ustanove, kao organa ustanove, izjednačava se pravima i dužnostima direktora preduzeća, proizlazi da direktor škole zastupa školu onako kako je to određeno članom 63. Zakona o preduzećima.
Pojam i pravni položaj javnog preduzeća određen je Zakonom o preduzećima i Zakonom o javnim preduzećima.
Pošto Zakon o preduzećima ne sadrži posebne odredbe o delokrugu direktora javnog preduzeća, i ovde se ima primeniti opšta odredba Zakona o preduzećima o direktoru, kao organu preduzeća (član 63. Zakona), prema kojoj direktor zastupa preduzeće.
Član 41. stav 1. i 2. Zakona o preduzećima inače uvodi neoborivu pretpostavku da je direktor EDž LEGE zastupnik preduzeća, s tim što se osnivačkim aktom, odnosno statutom preduzeća može odrediti da, pored direktora, preduzeće zastupaju i druga lica.
Iz navedenih zakonskih odredbi proizlazi da javne službe-ustanove i javna preduzeća-kao korisnici državne imovine u imovinsko-pravnim sporovima iz čl. 8-a st. 2. Zakona o sredstvima u svojini Republike Srbije u parničnom postupku imaju stvarnu legitimaciju, jer na osnovu odluka svojih organa mogu biti učesnici materijalno-pravnog odnosa u napred navedenom obimu, naravno ukoliko za to imaju saglasnost Direkcije.
Onda kada su stvarno legitimisani u parničnom postupku ih zastupa lice koje je po zakonu, ili osnivačkom aktu ili statutu ustanove, odnosno javnog preduzeća njihov zastupnik.
To je uvek direktor ustanove, odnosno javnog preduzeća s tim što pored direktora to može biti i drugo lice određeno osnivačkim aktom, odnosno statutom.
Republičko javno pravobranilaštvo stoga nema položaj zakonskog zastupnika ustanove i javnog preduzeća.
To ne proizlazi ni iz odredbe člana 7. Zakona o javnom pravobranilaštvu ni u slučaju da se njihovo finansiranje obezbeđuje iz budžeta Republike.
Po toj odredbi Zakona o javnom pravobranilaštvu ono bi, eventualno, imalo obavezu da ustanovu odnosno javno preduzeće zastupa po punomoćju, jer je položaj Republičkog javnog pravobranilaštva kao zakonskog zastupnika ustanovljen samo za one slučajeve kada se kao stranka u parničnom postupku pojavljuje Republika Srbija (član 9. Zakona).
| Deskriptori: | Aktivna legitimacija; pasivna legitimacija Društvena svojina; Društvena imovina Javni pravobranilac SLUŽBA - JAVNA ZOSSRS000 ZAKON O SREDSTVIMA U REPUBLIČKOJ SVOJINI |