Ustavni sud, Veliko veće, u sastavu: predsednik Suda Vesna Ilić Prelić, predsednik Veća, i sudije dr Bosa Nenadić, Katarina Manojlović Andrić, dr Agneš Kartag Odrić, Predrag Ćetković, Milan Stanić, Bratislav Đokić i mr Milan Marković, članovi Veća, u postupku po ustavnoj žalbi Radmila Filipovića iz Užica, na osnovu člana 167. stav 4. u vezi člana 170. Ustava Republike Srbije, na sednici Veća održanoj 23. oktobra 2014. godine, doneo je

ODLUKU

1. Usvaja se ustavna žalba Radmila Filipovića i utvrđuje se da je u izvršnom postupku koji je vođen pred Opštinskim sudom u Požegi u predmetu I. 28/06, a okončan pred Osnovnim sudom u Požegi u predmetu I. 616/10 i u izvršnom postupku koji je vođen pred Opštinskim sudom u Požegi u predmetu I. 101/06, a okončan pred Osnovn im sudom u Požegi u predmetu I. 637/10 , povređeno prav o podnosi oca ustavne žalbe na suđenje u razumnom roku, zajemčen o članom 32. stav 1. Ustava Republike Srbije.

2. Utvrđuje se pravo podnosioca ustavne žalbe na naknadu nematerijalne štete u ukupnom iznosu od 300 evra, u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan isplate. Naknada se isplaćuje na teret budžetskih sredstava - razdeo Ministarstva pravde.

Obrazloženje

1. Radmil Filipović iz Užica, podneo je 28. maja 2012. godine , preko punomoćnika Miroslava Tešića, advokata iz Užica, Ustavnom sudu ustavnu žalbu zbog povrede prava na suđenje u razumnom roku, zajemčenog odredbom člana 32. stav 1. Ustava Republike Srbije, u izvršnim postupcima koji su se u vreme podnošenja ustavne žalbe vodili pred Osnovnim sudom u Požegi u predmetima I. 616/10 i I. 637/10.

U ustavnoj žalbi je, između ostalog, navedeno: da je podnosilac ustavne žalbe 20. januara 2006. godine podneo predlog za izvršenje na osnovu pravnosnažne i izvršne presude Opštinskog suda u Užicu P. 790/05 od 19. oktobra 2005. godine, po kom predlogu je Opštinski sud u Požegi doneo rešenje o izvršenju I. 28/06 od 17. februara 2006. godine; da je, takođe, Opštinskom sudu u Požegi 1. marta 2006. godine podneo predlog za izvršenje na osnovu pravnosnažne i izvršne presude Opštinskog suda u Požegi P. 1192/05 od 8. decembra 2005. godine, po kom predlogu je Opštinski sud u Požegi doneo rešenje o izvršenju I. 101/06 od 7. marta 2006. godine; da se izvršni sud oglasio mesno nenadležnim u oba izvršna predmeta, ali su rešenjima Višeg suda u Užicu Gž. 1514/10 od 17. novembra 2010. godine i Gž. 1557/10 od 24. novembra 2010. godine ukinuta rešenja I. 101/06 od 20. februara 2009. godine i I. 28/06 od 20. februara 2009. godine, kojima se Opštinski sud u Požegi oglasio mesno nenadležnim i predmet je vraćen navedenom prvostepenom sudu na dalji postupak; da izvršni postupci do podnošenja ustavne žalbe traju već šest godina, a da poverilac još uvek nije naplatio svoje potraživanje.

Podnosilac predlaže da Ustavni sud utvrdi povredu prava na suđenje u razumnom roku, pravo na naknadu nematerijalne štete, i da naloži Osnovnom sudu u Požegi da preduzme sve neophodne mere i radnje kako bi se izvršni postupci okončali u što kraćem roku. Podnosilac je tražio i troškove postupka pred Ustavnim sudom.

2. Saglasno članu 170. Ustava Republike Srbije, ustavna žalba se može izjaviti protiv pojedinačnih akata ili radnji državnih organa ili organizacija kojima su poverena javna ovlašćenja, a kojima se povređuju ili uskraćuju ljudska ili manjinska prava i slobode zajemčene Ustavom, ako su iscrpljena ili nisu predviđena druga pravna sredstva za njihovu zaštitu. Postupak po ustavnoj žalbi se, u smislu člana 175. stav 3. Ustava, uređuje zakonom.

Ukoliko se zbog trajanja postupka ističe povreda prava na suđenje u razumnom roku, prema odredbi člana 82. stav 2. Zakona o Ustavnom sudu („Službeni glasnik RS“, br. 109/07, 99/11 i 18/13-Odluka US), kojim se uređuje postupak po ustavnoj žalbi, ustavna žalba se može izjaviti i ako nisu iscrpljena sva pravna sredstva, dakle pre nego što je postupak okončan.

U toku postupka pružanja ustavnosudske zaštite, povodom ispitivanja osnovanosti ustavne žalbe u granicama zahteva istaknutog u njoj, Ustavni sud utvrđuje da li je u postupku odlučivanja o pravima i obavezama podnosioca ustavne žalbe povređeno ili uskraćeno njegovo Ustavom zajemčeno pravo ili sloboda.

3. Ustavni sud je u sprovedenom postupku izvršio uvid u dokumentaciju priloženu uz ustavnu žalbu i spise izvršnih predmeta Osnovnog suda u Požegi I. 616/10 (ranije Opštinskog suda u Požegi I. 28/06) i I. 637/10 (ranije Opštinskog suda u Požegi I. 101/06) i utvrdio sledeće činjenice i okolnosti od značaja za odlučivanje:

3.1. Činjenice i okolnosti koje se odnose na izvršni postupak I. 616/10:

Radmil Filipović iz Užica, ovde podnosilac ustavne žalbe je 1. februara 2006. godine podneo Opštinskom sudu u Požegi predlog za izvršenje protiv izvršnog dužnika R. P. iz Požege, na osnovu pravnosnažne i izvršne presude zbog izostanka Opštinskog suda u Užicu P. 790/05 od 19. oktobra 2005. godine, kojom je tuženi R. P. iz Požege obavezan da mu naknadi štetu u iznosu od 21.428,94 dinara, sa pripadajućom kamatom, kao i da mu naknadi parnične troškove u iznosu od 12.081,00 dinara, izvršenjem na pokretnim stvarima izvršnog dužnika. Zaključkom od 6. februara 2005. godine sud je naložio izvršnom poveriocu da dostavi presudu Opštinskog suda u Užicu P. 790/05 snabdevenu klauzulom pravnosnažnosti i izvršnosti. Postupajući po zaključku, izvršni poverilac je 14. februara 2005. godine dostavio izvršnu ispravu, nakon čega je sud 17. februara 2006. godine doneo rešenje I. 28/06 kojim je odredio predloženo izvršenje. Rešenje o izvršenju je, posle nekoliko pokušaja, 10. maja 2006. godine dostavljeno izvršnom dužniku tako što je pribijeno na vrata stana. Popis pokretnih stvari u stanu izvršnog dužnika pokušan je 21. decembra 2006. i 31. januara 2007. godine, ali nije uspeo, pa je ostavljeno obaveštenje da se izvršni dužnik javi u sud radi izmirenja obaveze.

Službeno lice suda je 8. februara, 16. marta i 12. aprila 2007. godine izlazilo na lice mesta radi popisa pokretnih stvari u stanu izvršnog dužnika, međutim, popis nije izvršen jer su vrata stana bila zaključana.

Podneskom od 23. jula 2007. godine izvršni poverilac je tražio da sud preduzme potrebne mere kako bi se izvršenje sprovelo, odnosno predložio je da se izvršenje sprovede uz asistenciju policije tako što će sudski izvršitelj obiti vrata od stana izvršnog dužnika, izvršiti popis i oduzimanje popisanih pokretnih stvari dužnika radi namirenja potraživanja poverioca. Nakon toga, dopisom od 25. septembra 2007. godine izvršni sudija je obavestio izvršnog dužnika da će se popis pokretnih stvari izvršnog dužnika sprovesti 3. oktobra 2007. godine u stanu izvršnog dužnika, te da je potrebno da obezbedi sve neophodne uslove za sprovođenje izvršenja, ukoliko izvršni dužnik ne bude prisutan kod preduzimanja izvršnih radnji. Izvršni poverilac je obavestio sud da nije u mogućnosti da obezbedi potrebne uslove za prinudno otvaranje prostorija izvršnog dužnika.

Izvršni dužnik je 3. oktobra 2007. godine pristupio u sud i na uvid priložio ličnu kartu u kojoj je kao mesto prebivališta označeno selo Bioska, nakon čega se Opštinski sud u Požegi rešenjem I. 28/06 od 20. februara 2009. godine oglasio mesno nenadležnim, stavio van snage rešenje o izvršenju od 17. februara 2006. godine i odredio da se spisi predmeta dostave Opštinskom sudu u Užicu, kao mesno nadležnom sudu.

Protiv navedenog rešenja žalbu je izjavio izvršni poverilac.

Policijska uprava u Užicu je dopisom od 11. jula 2009. godine obavestila Opštinski sud u Požegi da navedeno rešenje i žalba nisu uručeni izvršnom dužniku jer se on ne nalazi na označenoj adresi, a došli su do saznanja da se dužnik trenutno nalazi na području Republike Crne Gore.

Viši sud u Užicu je rešenjem Gž. 1557/10 od 24. novembra 2010. godine ukinuo rešenje Opštinskog suda u Požegi I. 28/06 od 20. februara 2009. godine i predmet vratio Osnovnom sudu u Požegi na ponovni postupak. U obrazloženju drugostepenog rešenja je, između ostalog, navedeno da će prvostepeni sud sprovesti izvršenje po pravnosnažnom rešenju o izvršenju, imajući u vidu da je isto određeno na pokretnim stvarima izvršnog dužnika, koje se nađu u dvorištu, objektima i stambenoj zgradi u Požegi, na navedenoj adresi, te da eventualna promena prebivališta izvršnog dužnika, u konkretnom slučaju, nema uticaja na tok izvršnog postupka. Spisi izvršnog predmeta su 30. novembra 2010. godine vraćeni Osnovnom sudu u Požegi, a predmetu je dodeljen novi broj I. 616/10.

Izvršni sud je dopisom od 12. juna 2012. godine obavestio punomoćnika izvršnog poverioca da prilikom popisa kod izvršnog dužnika nisu pronađene pokretne stvari koje prema Zakonu o izvršenju i obezbeđenju mogu biti predmet izvršenja i da u roku od 45 dana od dana prijema tog obaveštenja može predložiti da se ponovo sprovede postupak popisa pokretnih stvari izvršnog dužnika, a ukoliko se u datom roku ne predloži da se popis ponovo sprovede ili ako se ni prilikom ponovnog popisa kod dužnika ne pronađu stvari koje mogu biti predmet izvršenja, sud će obustaviti postupak izvršenja u smislu člana 91. stav 5. Zakona o izvršenju i obezbeđenju.

U podnesku od 20. juna 2012. godine izvršni dužnik je naveo da je državljanin Republike Bosne i Hercegovine sa prebivalištem u Srebrenici, da ne poseduje pokretnu ni nepokretnu imovinu, da nikada nije primio nikakvo pismeno od suda i da je od ćerke koja živi u Požegi saznao da se protiv njega vode izvršni postupci pošto su sudski izvršitelji dolazili na adresu na kojoj živi njegova ćerka. U prilogu podneska je dostavio kopiju lične karte, putne isprave i vozačke dozvole.

Podneskom od 24. jula 2012. godine izvršni poverilac je predložio da sudski izvršitelj zakaže novi izlazak na lice mesta kod izvršnog dužnika radi popisa i oduzimanja pokretnih stvari. Popis stvari određen je za 17. decembar 2013. godine.

Sudski izvršitelj je 17. decembra 2013. godine izašao na lice mesta kod izvršnog dužnika i konstatovao da nema pokretnih stvari koje bi se po Zakonu o izvršenju i obezbeđenju mogle popisati, proceniti i prodati.

Rešenjem Osnovnog suda u Požegi I. 616/10 od 20. decembra 2013. godine obustavljeno je izvršenje dozvoljeno rešenjem tog suda I. 616/10 od 17. februara 2006. godine i ukinute su sve sprovedene radnje, sa obrazloženjem da izvršni dužnik ne poseduje pokretne stvari koje mogu biti predmet izvršenja u ovom postupku.

Osnovni sud u Požegi je rešenjem Ipv I. 6/14 od 13. januara 2014. godine potvrdio rešenje Osnovnog suda u Požegi I. 616/10 od 20. decembra 2013. godine, a prigovor izvršnog poverioca odbio.

Pismeni otpravak navedenog rešenja je 22. januara 2014. godine dostavljen punomoćniku izvršnog poverioca, ovde podnosioca ustavne žalbe.

3.2. Činjenice i okolnosti koje se odnose na izvršni postupak I. 637/10:

Radmil Filipović iz Užica, ovde podnosilac ustavne žalbe je 2. marta 2006. godine podneo Opštinskom sudu u Požegi predlog za izvršenje protiv izvršnog dužnika R. P. iz Požege, na osnovu pravnosnažne i izvršne presude zbog izostanka Opštinskog suda u Užicu P. 1192/05 od 8. decembra 2005. godine, kojom je tuženi R. P. iz Požege obavezan da mu naknadi štetu u iznosu od 13.442,98 dinara sa pripadajućom kamatom, kao i da mu naknadi parnične troškove u iznosu od 6.495,00 dinara, izvršenjem na pokretnim stvarima izvršnog dužnika. Opštinski sud u Požegi je rešenjem I. 101/06 od 7. marta 2006. godine odredio predloženo izvršenje.

Rešenje o izvršenju je, posle nekoliko pokušaja, dana 10. maja 2006. godine dostavljeno izvršnom dužniku tako što je pribijeno na vrata stana.

Podneskom od 25. januara 2007. godine izvršni poverilac je tražio da sud pribavi od dužnika izjavu o imovini, kako bi mogao da zahteva sprovođenje izvršenja na imovini izvršnog dužnika, a podneskom od 17. jula 2007. godine je tražio da sud preduzme potrebne mere kako bi se izvršenje sprovelo, odnosno predložio je da se izvršenje sprovede uz asistenciju policije tako što će sudski izvršitelj obiti vrata od stana izvršnog dužnika, izvršiti popis i oduzimanje popisanih pokretnih stvari dužnika radi namirenja potraživanja poverioca.

Izvršni dužnik je 3. oktobra 2007. godine pristupio u sud i na uvid priložio ličnu kartu u kojoj je kao mesto prebivališta označeno selo Bioska, nakon čega se Opštinski sud u Požegi rešenjem I. 101/06 od 20. februara 2009. godine oglasio mesno nenadležnim, stavio van snage rešenje o izvršenju od 7. marta 2006. godine i odredio da se spisi predmeta dostave Opštinskom sudu u Užicu, kao mesno nadležnom sudu.

Protiv navedenog rešenja žalbu je izjavio izvršni poverilac.

Policijska uprava u Užicu je dopisom od 11. jula 2009. godine obavestila Opštinski sud u Požegi da navedeno rešenje i žalba nisu uručeni izvršnom dužniku jer se on ne nalazi na označenoj adresi, a došli su do saznanja da se dužnik trenutno nalazi na području Republike Crne Gore.

Viši sud u Užicu je rešenjem Gž. 1514/10 od 17. novembra 2010. godine ukinuo rešenje Opštinskog suda u Požegi I. 101/06 od 20. februara 2009. godine i predmet vratio Osnovnom sudu u Požegi na ponovni postupak. U obrazloženju drugostepenog rešenja je, između ostalog, navedeno da će prvostepeni sud sprovesti izvršenje po pravnosnažnom rešenju o izvršenju, imajući u vidu da je isto određeno na pokretnim stvarima izvršnog dužnika, koje se nađu u dvorištu, objektima i stambenoj zgradi u Požegi, na navedenoj adresi, te da eventualna promena prebivališta izvršnog dužnika, u konkretnom slučaju, nema uticaja na tok izvršnog postupka. Spisi izvršnog predmeta su 30. novembra 2010. godine vraćeni Osnovnom sudu u Požegi, a predmetu je dodeljen novi broj I. 637/10.

Izvršni sud je dopisom od 12. juna 2012. godine obavestio punomoćnika izvršnog poverioca da prilikom popisa kod izvršnog dužnika nisu pronađene pokretne stvari koje prema Zakonu o izvršenju i obezbeđenju mogu biti predmet izvršenja i da u roku od 45 dana od dana prijema tog obaveštenja može predložiti da se ponovo sprovede postupak popisa pokretnih stvari izvršnog dužnika, a ukoliko se u datom roku ne predloži da se popis ponovo sprovede ili ako se ni prilikom ponovnog popisa kod dužnika ne pronađu stvari koje mogu biti predmet izvršenja, sud će obustaviti postupak izvršenja u smislu člana 91. stav 5. Zakona o izvršenju i obezbeđenju.

U podnesku od 20. juna 2012. godine izvršni dužnik je naveo da je državljanin Republike Bosne i Hercegovine sa prebivalištem u Srebrenici, da ne poseduje pokretnu ni nepokretnu imovinu, da nikada nije primio nikakvo pismeno od suda i da je od ćerke koja živi u Požegi saznao da se protiv njega vode izvršni postupci pošto su sudski izvršitelji dolazili na adresu na kojoj živi njegova ćerka. U prilogu podneska je dostavio kopiju lične karte, putne isprave i vozačke dozvole.

Podneskom od 24. jula 2012. godine izvršni poverilac je predložio da sudski izvršitelj zakaže novi izlazak na lice mesta kod izvršnog dužnika radi popisa i oduzimanja pokretnih stvari. Popis stvari određen je za 17. decembar 2013. godine.

Sudski izvršitelj je 17. decembra 2013. godine izašao na lice mesta kod izvršnog dužnika i konstatovao da nema pokretnih stvari koje bi se po Zakonu o izvršenju i obezbeđenju mogle popisati, proceniti i prodati.

Rešenjem Osnovnog suda u Požegi I. 637/10 od 20. decembra 2013. godine obustavljeno je izvršenje dozvoljeno rešenjem tog suda I. 101/06 od 7. marta 2006. godine i ukinute su sve sprovedene radnje, sa obrazloženjem da izvršni dužnik ne poseduje pokretne stvari koje mogu biti predmet izvršenja u ovom postupku.

Osnovni sud u Požegi je rešenjem Ipv I. 8/14 od 13. januara 2014. godine potvrdio rešenje Osnovnog suda u Požegi I. 637/10 od 20. decembra 2013. godine, a prigovor izvršnog poverioca odbio.

Pismeni otpravak navedenog rešenja je 22. januara 2014. godine dostavljen punomoćniku izvršnog poverioca, ovde podnosioca ustavne žalbe.

4. Odredbama Ustava, na čiju povredu se poziva podnosilac ustavne žalbe, utvrđeno je: da svako ima pravo da nezavisan, nepristrasan i zakonom već ustanovljen sud, pravično i u razumnom roku, javno raspravi i odluči o njegovim pravima i obavezama, osnovanosti sumnje koja je bila razlog za pokretanje postupka, kao i o optužbama protiv njega (član 32. stav 1.).

Zakonom o izvršenju i obezbeđenju („Službeni glasnik RS“, br. 31/11 i 99/11) je propisano: da je postupak izvršenja i obezbeđenja hitan (član 6. stav 1.); da izvršni poverilac može, u roku od 45 dana od dana prijema obaveštenja o bezuspešnom popisu, odnosno od dana bezuspešnog popisa kome je prisustvovao, predložiti da se ponovo sprovede popis i da izvršitelj može da ponavlja popis i bez predloga izvršnog poverioca (član 91. stav 4.); da ako izvršni poverilac u tom roku ne predloži da se popis ponovo sprovede ili ako se ni prilikom ponovnog popisa ne nađu stvari koje mogu biti predmet izvršenja, sud će obustaviti izvršenje (član 91. stav 5.).

5. Ocenjujući razloge i navode iznete u ustavnoj žalbi sa stanovišta povrede prava na suđenje u razumnom roku zajemčenog odredbom člana 32. stav 1. Ustava, Ustavni sud konstatuje da su ustavnom žalbom osporena dva izvršna postupka vođena protiv istog izvršnog dužnika u predmetima ranijeg Opštinskog suda u Požegi I. 28/06 i I. 101/06, koji su okončani rešenjima Osnovnog suda u Požegi I. 616/10 i I. 637/10 od 20. decembra 2013. godine, tako što su izvršni postupci obustavljeni.

Ustavni sud je ocenio da se radi utvrđivanja opravdanosti dužine trajanja postupaka mora uzeti u obzir i stanje predmeta na dan 8. novembra 2006. godine, kada je stupio na snagu Ustav Republike Srbije, i da su, u konkretnom slučaju, ispunjeni uslovi da se prilikom ocene razumnog roka uzme u obzir celokupni period trajanja postupaka od podnošenja predloga 1. februara 2006. godine, kada je izvršni poverilac podneo predlog za izvršenje u predmetu I. 28/06, kao i od 2. marta 2006. godine, kada je izvršni poverilac podneo predlog za izvršenje u predmetu I. 101/06, pa do okončanja postupaka rešenjima Osnovnog suda u Požegi I. 616/10 i I. 637/10 donetim 20. decembra 2013. godine, iz čega proizlazi da je svaki od postupaka trajao preko sedam godina.

Ustavni sud konstatuje da se ustavnom žalbom osporavaju izvršni postupci jednog poverioca protiv istog izvršnog dužnika, koji su inicirani parničnim postupcima koji su prethodili izvršnim, koji su započeti u približno isto vreme, koji su se vodili paralelno, na isti način, i pri tome su okončani na isti način - rešenjima o obustavljanju postupka zbog nemogućnosti izvršenja, te se stoga ocena Suda o osnovanosti ustavne žalbe odnosi na oba izvršna postupka zajedno.

Sedmogodišnje trajanje izvršnih postupaka, samo po sebi, ukazuje da postupci nisu okončani u okviru razumnog roka, jer se radi o postupcima koji su po zakonu hitni. Međutim, prilikom odlučivanja o tome da li je podnosiocu ustavne žalbe, u konkretnom slučaju, povređeno pravo na suđenje u razumnom roku, Ustavni sud je pošao od toga da je pojam razumnog trajanja sudskog postupka relativna kategorija koja zavisi od niza činilaca, a, pre svega, od složenosti činjeničnih i pravnih pitanja u konkretnom predmetu, ponašanja podnosioca ustavne žalbe kao stranke u postupku, postupanja nadležnih sudova i prirode zahteva, odnosno značaja prava o kojima se u postupku odlučuje za podnosioca.

Ispitujući uticaj svih navedenih kriterijuma na trajanje konkretnih izvršnih postupaka, Ustavni sud je ocenio da u njima nije bilo složenih činjeničnih i pravnih pitanja o kojima bi se sud izjašnjavao. Međutim, i pored toga, sud se suočio sa problemom efikasnog sprovođenja izvršenja jer najpre nije mogao da izvršnom dužniku dostavi rešenje o izvršenju, pošto se izvršni dužnik nije nalazio na adresi koja je dostavljena sudu, a izvršni poverilac nije dostavio drugu adresu na kojoj se nalazi izvršni dužnik, niti je sud uspeo da preko nadležne Policijske uprave utvrdi gde se izvršni dužnik nalazi. Pored toga, sudski izvršitelji nisu uspevali da izvrše popis pokretnih stvari jer su vrata stana izvršnog dužnika bila zaključana, a kad su konačno ušli u stan konstatovano je da u njemu nema stvari koje, shodno Zakonu o izvršenju i obezbeđenju, mogu biti predmet izvršenja, nakon čega su izvršni postupci obustavljeni.

Iz činjenica i okolnosti slučaja navedenih u tački 3. (3.1. i 3.2.) obrazloženja, nesumnjivo proizlazi da je prvostepeni sud preduzimao radnje u osporenim izvršnim postupcima u cilju sprovođenja izvršenja i namirenja izvršnog poverioca, i da je u tom smislu pokazao određenu revnost. Ipak, u radu izvršnog suda, u oba izvršna predmeta, prisutna su dva perioda neaktivnosti u kojima sud, više od godinu, odnosno godinu i po dana, nije preduzimao radnje u cilju namirenja izvršnog poverioca, i to: od 25. septembra 2007. do 20. februara 2009. godine, nakon što je izvršni poverilac obavestio sud da nije u mogućnosti da obezbedi potrebne uslove za prinudno otvaranje prostorija izvršnog dužnika, i od 30. novembra 2010. do 12. juna 2012. godine, koji se prema stanju u spisima predmeta ne može opravdati objektivnim okolnostima.

Ustavni sud je ocenio da je postavljeni zahtev bio od značaja za podnosioca ustavne žalbe, s obzirom na to da je predlozima za izvršenje tražio namirenje novčanog potraživanja koje mu je dosuđeno navedenim parničnim presudama.

Ispitujući ponašanje podnosioca ustavne žalbe u izvršnim postupcima, Ustavni sud je konstatovao da je u predlogu za izvršenje dostavio sudu adresu koja mu je bila poznata, ali na kojoj se nije nalazio izvršni dužnik, pa je rešenje o izvršenju dostavljeno pribijanjem na vrata stana, kao i da tokom izvršnog postupka nije dostavio sudu drugu adresu na kojoj bi sud mogao da pronađe izvršnog dužnika, iz čega proizlazi da ni on nije znao na kojoj adresi se nalazi izvršni dužnik, koji je izbegavao pojavljivanje pred sudom, a što je svakako uticalo na dužinu trajanja izvršnog postupka. Ovakav zaključak se nameće i ako se ima u vidu da su predmetni izvršni postupci inicirani pravnosnažnim parničnim presudama zbog izostanka Opštinskog suda u Užicu P. 790/05 od 19. oktobra 2005. godine i P. 1192/05 od 8. decembra 2005. godine, donetim upravo zbog činjenice što tuženi (izvršni dužnik) nije pristupio na ročište.

Ustavni sud naglašava da je dužnost suda da svaki postupak, a posebno postupak izvršenja, sprovede bez odugovlačenja, da pravovremeno i efikasno reaguje i da blagovremeno preduzme sve zakonske mere koje mu stoje na raspolaganju da se postupak okonča. Ustavni sud naglašava da je u pravnoj državi od izuzetne važnosti sprovođenje izvršenja bez odlaganja, kako se ne bi ugrozila delotvornost sudske zaštite Ustavom garantovanih prava i sloboda i kako bi se održalo poverenje građana u sudove.

Imajući u vidu sve navedeno, Ustavni sud nalazi da je podnosiocu ustavne žalbe u predmetnim izvršnim postupcima povređeno pravo na suđenje u razumnom roku, zajemčeno odredbom člana 32. stav 1. Ustava, te je stoga , saglasno odredbi člana 89. stav 1. Zakona o Ustavnom sudu, ustavnu žalbu usvojio, odlučujući kao u tački 1. izreke.

6. Na osnovu člana 89. stav 3. Zakona o Ustavnom sudu, Ustavni sud je u tački 2. izreke odlučio da se pravično zadovoljenje podnosiocu ustavne žalbe zbog utvrđene povrede prava na suđenje u razumnom roku iz člana 32. stav 1. Ustava, ostvari dosuđivanjem naknade nematerijalne štete u ukupnom iznosu od 300 evra, u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan isplate.

Prilikom odlučivanja o visini naknade nematerijalne štete, Ustavni sud je cenio sve okolnosti od značaja za njeno određivanje, a posebno okolnost da su istovremeno vođena dva izvršna postupka protiv istog izvršnog dužnika, na isti način, iako bez formalnog spajanja postupaka, te da su izvršni postupci okončani na isti način – rešenjima o obustavljanju postupka zbog nemogućnosti izvršenja, dužinu trajanja osporenih postupaka, postupanje izvršnog suda, kao i činjenicu da sud nije uspeo da pronađe izvršnog dužnika na adresi koju mu je dostavio izvršni poverilac, ovde podnosilac ustavne žalbe. Ustavni sud smatra da dosuđeni novčani iznos predstavlja adekvatnu i pravičnu kompenzaciju podnosiocu za utvrđenu povredu Ustavom zajemčenog prava na suđenje u razumnom roku, učinjenu nedovoljno delotvornim i efikasnim postupanjem nadležnog suda. Odlučujući o visini naknade nematerijalne štete, Ustavni sud je imao u vidu kako sopstvenu, tako i praksu Evropskog suda za ljudska prava u sličnim slučajevima, ekonomske i socijalne prilike u Republici Srbiji, kao i samu suštinu naknade nematerijalne štete kojom se oštećenom pruža odgovarajuće zadovoljenje.

7. Razmatrajući zahtev podnosioca ustavne žalbe za naknadu troškova postupka pred Ustavnim sudom, Ustavni sud ukazuje da nema uslova za određivanje tražene naknade troškova, u smislu odredbe člana 6. stav 2. Zakona o Ustavnom sudu. Naime, navedenom odredbom Zakona je propisano da učesnici u postupku sami snose svoje troškove. S tim u vezi, odredbom člana 85. stav 3. Zakona o Ustavnom sudu je propisano da svako (poslovno sposobno) lice, uz ispunjenost i drugih uslova, može izjaviti ustavnu žalbu (i preduzimati druge radnje u postupku), što istovremeno znači i da nije obavezno da te radnje preduzima preko punomoćnika, uključujući i punomoćnika advokata. Pored toga, Ustavni sud ukazuje i da je odredbom člana 45. Poslovnika o radu Ustavnog suda („Službeni glasnik RS“, broj 103/13) predviđeno da se ne odbacuju podnesci kojima se pokreće postupak pred Ustavnim sudom i kada isti ne sadrže podatke neophodne za vođenje postupka ili imaju druge nedostatke koji onemogućavaju postupanje u predmetu, već se podnosiocu daje mogućnost da te nedostatke naknadno otkloni. Takođe, Ustavni sud licima koja žele da izjave ustavnu žalbu, pruža svojevrsnu pravnu pomoć kroz ustanovljeni obrazac ustavne žalbe i pisano uputstvo za popunjavanje obrasca ustavne žalbe, koji su dostupni preko internet stranice Ustavnog suda ili se na zahtev dostavljaju zainteresovanom licu.

8. Na osnovu svega navedenog i odredaba člana 42b stav 1. tačka 1) i člana 45. tačka 9) Zakona o Ustavnom sudu, Ustavni sud je doneo Odluku kao u izreci.

PREDSEDNIK VEĆA

Vesna Ilić Prelić