| Vrsta: | Sudska praksa | ||
| Sud: | Ustavni sud | Datum: 07.05.2015 | Broj: Už-2811/2012 |
| Abstrakt: | |||
Ustavni sud, Veliko veće, u sastavu: predsednik Suda Vesna Ilić Prelić, predsednik Veća i sudije dr Dragiša B. Slijepčević, dr Marija Draškić, Predrag Ćetković, dr Goran P. Ilić, Sabahudin Tahirović, dr Dragan Stojanović i mr Milan Marković, članovi Veća, u postupku po ustavnoj žalbi Nade Krsmanović, Marije Zec, Stanke Damjanović, Mire Novaković, Olge Musovski, Stanoja Gajevića, Nade Vučković, Dragane Žižakov, Gordane Lazarević, Nikole Ristića, Vesne Čanković, Gordane Zafirovski, Olge Ivanović, Radivoja Petkovića, Nebojša Niketića, Slobodanke Brkić, Danice Uzelac, Slobodana Agatonovića, Miloša Simića, Gradimira Stankovića, Tinke Škorić, Zorke Jurišić, Božice Mladenović, Ljiljane Dobrote, Dušanke Vještice, Dragana Pavlaševića, Nedeljka Trbovića, Gordane Lakićević, Radojke Rogić, Darka Lukića, Radeta Lukića, Milice Radanović, Milinka Pilipovića, Milana Vukovića, Save Baltića, Srete Vesića, Živana Zorkića, Dušanke Basare, Milorada Dobrote, Miloljuba Babića, Svetlane Cvetković, Nenada Pavlaševića, Dušanke Rajić, Milice Forcan, Nade Babić, Stane Krneta, Olivere Petković, Predraga Stojkovića, Koviljke Knežević, Mirjane Lalić, Milene Lončar, Milijane Babović, Aleksandra Prošića, Ljiljane Prošić, Milice Dejanović, Živane Aćimović, Petra Marića, Vidosave Blagojević, Nikole Dukića, Verice Ilić, Momčila Ilića, Slavice Devrnje, Živomira Stojančevića, Ružice Bogatić, Slobodana Marinkovića, Lazara Jevremevića, Berislava Stojčića, Ljiljane Vijatović, Milanke Gaković, Dobrivoja Živkovića, Slavice Pavlović, Slavice Marković, Radeta Radovanovića, Leposave Beloš, Zore Zečar, Danice Pavković, Janka Prečanica, Svetlane Marković, Verice Zdravković, Mileta Grmuše, Nede Damjanović, Milojke Cvetković, Duška Topića, Jasmine Milić, Milice Vanka, Zorke Murišić, Vladimira Jankovića, Marije Radulović, Zdenke Bjelić, Jagodinke Živković, Dragane Radović, Zdravka Stefanovića, Slavoljuba Novića, Mihaila Radojčića, Slobodanke Savićević, Milenke Nježić, Dragice Miletić, Smiljke Nešić, Momčila Nešića, Dragice Bubonja, Jagode Bajić, Jordanke Kovačević, Mirjane Maksimović, Milene Mračić, Aleksandra Mračića, Miloja Savića, Leposave Savić, Danijele Bulatović, Svetlane Dimitrijević, Mirjane Komad, Dragice Jurić, Verice Vučanić, Dragoljuba Miljuša, Radovana Mićića, Natalije Bjelogrlić, Natalije Mikić, Radomirke Radulović, Rose Josić, Nadežde Milijanović, Vere Ralić, Zagorke Majstorović, Milanke Nemet, Mirjane Kurozović, Zlatije Janković, Zorice Pavlić, Dostane Gagić, Pavla Gagića, Radice Lazić, Mirjane Predojević, Dušanke Tot, Jelene Grbić, Milana Bajčetića, Dragice Tabački, Stake Gulan, Mire Dragojević, Slobodana Aleksića, Marice Glumac, Biljane Aleksić, Anke Živanović, Tatjane Graovac, Dragice Graovac, Radmile Popović, Gordane Živoinović, Zorane Stavanović, Živodarke Marković, Milke Krulj, Verice Dragićević, Katarine Cvetić, Jelice Martinović, Milke Jelić, Zlatka Nikolića, Ljubomira Makojevića, Milivoja Belića, Katice Nježić, Slavice Jeftić, Milene Lović, Anđelke Mirković, Slobodana Žunića, Milice Dubonjac, Tanska Dubonjca, Milovana Tanasijevića, Jovice Veselinović, Ljube Džombeta, Nade Dobrić, Slađane Vasiljević, Anice Kireta, Zore Đorđević, Gradimira Mančića, Vladimira Despotovića, Milana Rakića, Zorke Bogunović, Tomislava Gagića, Radojke Jakubiv, Žike Šarčevića, Slobodanke Gošić, Vladimira Bubulja, Zorice Bubulj, Božidara Novovića, Blaže Vucelje, Stojadinke Božinović, Tomislava Radonjića, Nade Obradović, Branke Ilić, Stanka Tufegdžića, Danice Jovanović, Dušanke Antonijević, Mile Jevrić, Kaliope Ivković, Nadežde Dragojlović, Ljiljane Đorđević, Envera Šerifija, Dušice Šipke, Dragovana Timotijevića, Gordane Timotijević, Selene Davidović, Teše Ječemnice, Borivoja Antonijevića, Radivoja Petrovića, Vesne Petrović, Snežane Pavlović, Srećka Bogdanovića, Mirjane Miletić, Milijane Obradović, Milene Stojanović, Olge Vujić, Biljane Ilić, Radoslava Vlatkovića, Radojke Damjanović, Milanke Perišić, Radojice Perišića, Gojka Kulundžije, Svetozara Veljkovića, Jelene Janošević, Snežane Lazarević, Nevenke Basarić, Mirjane Petrović, Aleksandra Vućovca, Radoja Stojanića, Ljubomira Ječmenice, Milke Mitrović, Vinojle Popović, Miloša Gajića, Jezde Nikolić, Jagodine Nikolić, Ljiljane Lazarević, Ružice Vojnovski, Stanimirke Todosijević, Ruže Žigić, Slavice Šaljić, Mirjane Pavlović, Sofije Pešić, Ljiljane Miletić, Dragice Živoinović, Verice Živić, Sretena Živića, Ranke Marjanović, Ljiljane Ičin, Dušice Živković, Bojane Korać, Stamenke Simović, Dobrile Janković, Branke Stojanović, Leposave Jelić, Nikole Jordanov, Snežane Jordanov, Vojke Nikolić, Gorana Sakovića, Radmile Živoinović, Radice Ilić, Milojke Panić, Stanka Aćimovića, Zore Jeremić, Jelice Stančev, Vukašina Đorđevića, Zorana Veselinovića, Zorice Petrović, Ljubice Bojčić, Slavice Pantić, Mirjane Nićetin, Soke Marković, Mirjane Kotaranin, Anđe Malović, Lidije Lukić, Mirjane Petani, Desanke Zorić, Milice Vasiljević, Marice Miličić, Jagodice Starčević, Katarine Borić, Dobrinke Marinković, Nade Alavanja, Ružice Jerinić, Milutina Jerinića, Lidije Stojković, Janka Ličine, Dragoslava Aleksandrića, Anđelke Milošević, Miloša Šutanovca, Milice Šutanovac, Gordane Zrilić, Anđelke Šipetić, Anice Aleksić, Verice Marjanović, Ruže Suković, Vesilinke Šaulić, Nade Stojaković, Lenke Bojić, Stojana Milanovića, Svetlane Jerinić, Zorke Borčilo, Mirjane Lukić, Branke Slavuj, Branke Kristić, Dragice Ćirak, Svetlane Bogojević, Sofije Perić, Ane Kovačević, Milorada Komatine, Dušanke Životić, Mileta Kosanovića, Milanke Mijailović, Jagotke Đikić, Dušanke Korice, Danice Denčić, Biserke Petrović, Milene Bogdanović, Radmile Ninković, Dragoljuba Pavlovića, Roze Pavlović, Svetlane Popović, Dušanke Sofrić, Božidara Bogdanovića, Nade Arambašić, Kasije Barjaktarević, Ljubiše Arsovića, Dobrivoja Anđelkovića, Radmile Ristić, Mitra Rajića, Jasmine Glijaković, Slobodanke Drljača, Jagode Paunović Nikolov, Mire Bosiljčić, Ljiljane Jelenković, Nade Ljubić, Milovanke Stamenić, Drine Brajković, Ljubisava Bosiljčića, Save Brajkovića, Milice Pokimica, Dese Mitić, Savke Simanović, Dragice Nikolić, Vere Ćebić, Živote Sinđelića, Mire Stoisavljević, Stojadina Todorovića, Bosiljke Bošković, Stane Marković, Zorice Sofijanić, Milana Adamovića, Dragana Jovanovića, Milorada Mihailovića, Ljiljane Nikolić, Mikana Planića, Jelene Bogićević, Miluna Radibratovića, Živadinke Nešić, Dušana Živkovljevića, Ilijasa Rahmanija, Mirjane Popović, Zorana Stankovića, Anke Borić, Slavice Milićević, Radoslava Milićevića, Svetlane Lilić, Verice Novaković, Milunke Stevanović, Miodraga Ivanovića, Rodoljuba Mihailovića, Zorke Lazić, Dare Rahmani, Mirjane Đekić, Verice Petrović, Petre Kristivojević, Vere Đukanović, Zorice Živković, Ljubomira Ilića, Mirjane Todorović, Živane Zapletić, Marice Petrović, Hranislava Ognjanovića, Nade Ognjanović, Gordane Jovanović, Ranka Glišića, Inđije Mitrović, Slavice Todić, Jovanke Janković, Radmile Šević, Slobodana Antića, Vojislava Bajevića, Milivoja Beljića, Ratka Marinčića, Dragoljuba Ilića, Stoje Gajić, Svetlane Vuković, Velike Milošević, Dragice Mladenović, Zorke Teofilović, Srećka Savičića, Stojka Đorđevića, Mire Marinković, Milene Stojanović, Dobrile Prokić, Behreta Simiretića, Zorana Marjanovića, Vukoja Milosavljevića, Dušice Anđelković, Jelice Božić, Zorice Kaličanin, Ljubice Vojinović, Milana Jeftića, Jasminke Jeftić, Vere Ivanović, Slavka Filipovića, Milene Cehola, Gordane Đurić, Slobodanke Dišić, Aleksandra Milosavljevića, Milene Milosavljević, Svetlane Jeftić, Branka Subašića, Slobodanke Ušković, Blagoja Spasojevića, Teodore Sušić, Dragice Pavlović, Radovana Atanaskovića, Platikose Vučićević, Branka Vučićevića, Borke Radojčić, Borke Zec, Dušanke Todorović, Nade Gavrilović, Stane Samardžić, Smiljane Pejkić, Mirjane Roksandić, Ružice Lipovac, Marije Živković, Zagorke Aredov, Jovanke Novaković, Dušanke Stoisavljević, Gordane Sekulić, Tomislava Sekulića, Ljiljane Stanković, Slađane Čanković, Darinke Đorđević, Miodraga Ilića, Ivane Vekecki, Dragice Vilimanović, Dragice Ševo, Branke Matić, Dragane Stanojević, Stojanke Simić, Milorada Borote, Mirjane Borota, Olge Ilić, Steve Čankovića, Stane Vračević, Maline Lazar, Slavice Smiljanić, Mihajla Miljevića, Slobodana Zlatkovića, Verice Knežević, Nene Lazić, Živorada Đurovića, Nataše Đurović, Nedeljka Imšira, Davorke Živković, Jovanke Popović, Nade Bogosavljević, Sare Radoja, Stevane Radoje, Tomislava Avramovskog, Milorada Slankamenca, Zorke Dešić, Slavice Bogdanović, Vasilija Bogdanovića, Marije Vuletić, Nikole Brekića, Šoze Spasić, Milene Ćirić, Vesne Živković, Velinka Anđelkovića, Vidosave Brekić, Nedeljka Erakovića, Mihaila Subašića, Manojla Čolina, Zorana Pavlovića, Džedisa Mehikića, Zilkide Mehikić, Dobrivoja Mirkovića, Dobrile Radojević, Vladimira Naumovskog, Ljiljane Naumovski, Danke Stanišić, Olgice Simić, Drage Petrović, Milice Vukmanović, Save Šobote, Milice Rakić, Đure Rončevića, Milice Stojanović, Ljubice Popović, Vasilija Popovića, Olge Jovanović, Milana Đokića, Radmile Milošević, Nedžipa Sulejmana, Stanimira Gizdavića, Milijanke Savić, Zlatinke Mićić, Slavice Mitrović, Gorana Drenovca, Draginje Drenovac, Slobodana Drenovca, Dragana Ivanovića, Srboljuba Marića, Smilje Stevanović, Aleksandre Bursać, Vukosave Bursać, Todora Živkovića, Vere Avramović, Ružice Ćirić, Ljube Markovića, Momčila Radojčića, Rajke Jezdimirović, Ljiljane Dedović, Svetlane Basurić, Svetlane Nešić, Pavlije Bradić, Borke Ristić, Miroslava Stanojevića, Olge Ilić, Nadežde Stanojević, Dragoljuba Katića, Simeuna Repaja, Danice Savić, Radosava Savića, Milenka Novića, Julijane Stefanov, Biserke Kovač, Vere Janićijević, Slavice Rabrenović, Stanke Milisijev, Julke Živanović, Miholjka Jerinića, Dostane Vasić, Marka Tanasića, Marije Ristanović, Milete Maksića, Danijele Jovanović, Jelke Varava, Emilije Mladenović, Miroljuba Mladenovića, Dane Nevajdića, Vojina Savića, Milanke Pantić, Zlatice Đuričić, Veselina Miloševića, Mladene Veselinović, Mirka Kalanja, Radosava Dinića, Zlate Rašković, Slavke Veljković, Stanimirke Mutapović, Angeline Plazinić, Slavice Mijatov, Milivoja Jovanovića, Verice Jovanović, Vere Petrović, Veselinke Tašić, Milijane Sekulić, Cvite Krmpot, Milice Pantelić, Borivoja Japundžića, Đorđa Japundžića, Vesne Japundžić, Spomenke Japundžić, Alekse Panuovića, Biserke Milošević, Sime Mihailovića, Kosovke Gagić, Živanke Radosavljević, Zlatana Radosavljevića, Snežane Damjanović, Gordane Stevanović, Milosava Petrovića, Milijane Vučić, Aleksandra Jakovljevića, Sretena Ivanovića, Ljiljane Zubović, Biljane Paunović, Vesne Krklajić, Branka Samardžića, Anke Radiša, Milutina Nikolića, Velibora Stamenkovića, Zorana Stankovića, Anice Kobilić, Anđe Blagojević, Nade Bošković, Jorgovana Taleskoga, Dobrile Perović, Živoslave Marković, Radenka Petrovića, Marije Marković, Dušanke Strugar, Milijane Živković, Milice Kliske, Jeke Marković, Verice Milić, Svetlane Stojanović, Dragana Perovića, Spase Krulj i Suade Miletić, svih iz Beograda, Verice Lalić, Slobodanke Rajić, Leposave Galjak, Zorice Radičević, Gordane Torbica, Jožeta Fideršeka, Jelene Vuković, Radmile Ivković, Dragice Marjanović, Nade Divić, Vere Radosavljević, Jelene Živković, Danice Marković, Miline Belić, Zorice Milić, Gordane Đorić, Spomenke Žorić, Olge Simić, Mileve Todorović, Sanele Lukić, Mirjane Vučković, Verice Mirković, Ljiljane Dodoš, Zorice Lazić, svi iz Smedereva, Jovanke Ćujić, Desanke Ćujić, Verice Vojinović, Milana Vojinovića i Miloša Orlovića, svi h iz Nove Pazove, Vujadina Vrnića iz Stare Pazove i Bosiljke Ostojić iz Rume, na osnovu člana 167. stav 4. u vezi člana 170. Ustava Republike Srbije, na sednici Veća održanoj 7. maja 2015. godine, doneo je
1. Odbija se kao neosnovana ustavna žalba Srete Vesića, Svetlane Cvetković, Ljiljane Prošić, Slobodana Marinkovića, Slobodana Žunića, Dobrivoja Živkovića, Anke Živanović, Zlatka Nikolića, Ljubomira Makojevića, Milivoja Belića, Zorice Bubulj, Dragovana Timotijevića, Radoja Stojanića, Nikole Jordanov, Snežane Jordanov, Milice Vasiljević, Dragoljuba Pavlovića, Božidara Bogdanovića, Zorana Stankovića, Slavice Milićević, Radoslava Milićevića, Slobodana Antića, Branka Subašića, Verice Knežević, Manojla Čolina, Miroljuba Mladenovića, Milivoja Jovanovića, Borivoja Japundžića, Đorđa Japundžića, Sime Mihailovića, Velibora Stamenkovića, Miloša Orlovića, Stanoja Gajevića, Dragoljuba Miljuša, Slobodana Žunića i Dragana Jovanovića izjavljena protiv presude Trgovinskog suda u Beogradu P. 5870/08 od 25. septembra 2009. godine, presude Privrednog apelacionog suda Pž. 4920/10 od 26. januara 2011. godine i stava prvog izreke presude Vrhovnog kasacionog suda Prev. 66/11 od 22. decembra 2011. godine.
2. Odbacuje se ustavna žalba (ostalih podnosilaca ustavne žalbe) Nade Krsmanović, Marije Zec, Stanke Damjanović, Mire Novaković, Olge Musovski, Nade Vučković, Dragane Žižakov, Gordane Lazarević, Nikole Ristića, Vesne Čanković, Gordane Zafirovski, Olge Ivanović, Radivoja Petkovića, Nebojša Niketića, Slobodanke Brkić, Danice Uzelac, Slobodana Agatonovića, Miloša Simića, Gradimira Stankovića, Tinke Škorić, Zorke Jurišić, Božice Mladenović, Ljiljane Dobrote, Dušanke Vještice, Dragana Pavlaševića, Nedeljka Trbovića, Gordane Lakićević, Radojke Rogić, Darka Lukića, Radeta Lukića, Milice Radanović, Milinka Pilipovića, Milana Vukovića, Save Baltića, Živana Zorkića, Dušanke Basare, Milorada Dobrote, Miloljuba Babića, Nenada Pavlaševića, Dušanke Rajić, Milice Forcan, Nade Babić, Stane Krneta, Olivere Petković, Predraga Stojkovića, Koviljke Knežević, Mirjane Lalić, Milene Lončar, Milijane Babović, Aleksandra Prošića, Milice Dejanović, Živane Aćimović, Petra Marića, Vidosave Blagojević, Nikole Dukića, Verice Ilić, Momčila Ilića, Slavice Devrnje, Živomira Stojančevića, Ružice Bogatić, Lazara Jevremevića, Berislava Stojčića, Ljiljane Vijatović, Milanke Gaković, Slavice Pavlović, Slavice Marković, Radeta Radovanovića, Leposave Beloš, Zore Zečar, Danice Pavković, Janka Prečanica, Svetlane Marković, Verice Zdravković, Mileta Grmuše, Nede Damjanović, Milojke Cvetković, Duška Topića, Jasmine Milić, Milice Vanka, Zorke Murišić, Vladimira Jankovića, Marije Radulović, Zdenke Bjelić, Jagodinke Živković, Dragane Radović, Zdravka Stefanovića, Mihaila Radojčića, Slobodanke Savićević, Milenke Nježić, Dragice Miletić, Smiljke Nešić, Momčila Nešića, Dragice Bubonja, Jagode Bajić, Jordanke Kovačević, Mirjane Maksimović, Milene Mračić, Aleksandra Mračića, Miloja Savića, Leposave Savić, Danijele Bulatović, Svetlane Dimitrijević, Mirjane Komad, Dragice Jurić, Verice Vučanić, Radovana Mićića, Natalije Bjelogrlić, Natalije Mikić, Radomirke Radulović, Rose Josić, Nadežde Milijanović, Vere Ralić, Zagorke Majstorović, Milanke Nemet, Mirjane Kurozović, Zlatije Janković, Zorice Pavlić, Dostane Gagić, Pavla Gagića, Radice Lazić, Mirjane Predojević, Dušanke Tot, Jelene Grbić, Milana Bajčetića, Dragice Tabački, Stake Gulan, Mire Dragojević, Slobodana Aleksića, Marice Glumac, Biljane Aleksić, Tatjane Graovac, Dragice Graovac, Radmile Popović, Gordane Živoinović, Zorane Stavanović, Živodarke Marković, Milke Krulj, Verice Dragićević, Katarine Cvetić, Jelice Martinović, Milke Jelić, Katice Nježić, Slavice Jeftić, Milene Lović, Anđelke Mirković, Milice Dubonjac, Tanska Dubonjca, Milovana Tanasijevića, Jovice Veselinović, Ljube Džombeta, Nade Dobrić, Slađane Vasiljević, Anice Kireta, Zore Đorđević, Gradimira Mančića, Vladimira Despotovića, Milana Rakića, Zorke Bogunović, Tomislava Gagića, Radojke Jakubiv, Žike Šarčevića, Slobodanke Gošić, Vladimira Bubulja, Božidara Novovića, Blaže Vucelje, Stojadinke Božinović, Tomislava Radonjića, Nade Obradović, Branke Ilić, Stanka Tufegdžića, Danice Jovanović, Dušanke Antonijević, Mile Jevrić, Kaliope Ivković, Nadežde Dragojlović, Ljiljane Đorđević, Envera Šerifija, Dušice Šipke, Gordane Timotijević, Selene Davidović, Teše Ječemnice, Borivoja Antonijevića, Radivoja Petrovića, Vesne Petrović, Snežane Pavlović, Srećka Bogdanovića, Mirjane Miletić, Milijane Obradović, Milene Stojanović, Olge Vujić, Biljane Ilić, Radoslava Vlatkovića, Radojke Damjanović, Milanke Perišić, Radojice Perišića, Gojka Kulundžije, Svetozara Veljkovića, Jelene Janošević, Snežane Lazarević, Nevenke Basarić, Mirjane Petrović, Aleksandra Vućovca, Ljubomira Ječmenice, Milke Mitrović, Vinojle Popović, Miloša Gajića, Jezde Nikolić, Jagodine Nikolić, Ljiljane Lazarević, Ružice Vojnovski, Stanimirke Todosijević, Ruže Žigić, Slavice Šaljić, Mirjane Pavlović, Sofije Pešić, Ljiljane Miletić, Dragice Živoinović, Verice Živić, Sretena Živića, Ranke Marjanović, Ljiljane Ičin, Dušice Živković, Bojane Korać, Stamenke Simović, Dobrile Janković, Branke Stojanović, Leposave Jelić, Vojke Nikolić, Gorana Sakovića, Radmile Živoinović, Radice Ilić, Milojke Panić, Stanka Aćimovića, Zore Jeremić, Jelice Stančev, Vukašina Đorđevića, Zorana Veselinovića, Zorice Petrović, Ljubice Bojčić, Slavice Pantić, Mirjane Nićetin, Soke Marković, Mirjane Kotaranin, Anđe Malović, Lidije Lukić, Mirjane Petani, Desanke Zorić, Marice Miličić, Jagodice Starčević, Katarine Borić, Dobrinke Marinković, Nade Alavanja, Ružice Jerinić, Milutina Jerinića, Lidije Stojković, Janka Ličine, Dragoslava Aleksandrića, Anđelke Milošević, Miloša Šutanovca, Milice Šutanovac, Gordane Zrilić, Anđelke Šipetić, Anice Aleksić, Verice Marjanović, Ruže Suković, Vesilinke Šaulić, Nade Stojaković, Lenke Bojić, Stojana Milanovića, Svetlane Jerinić, Zorke Borčilo, Mirjane Lukić, Branke Slavuj, Branke Kristić, Dragice Ćirak, Svetlane Bogojević, Sofije Perić, Ane Kovačević, Milorada Komatine, Dušanke Životić, Mileta Kosanovića, Milanke Mijailović, Jagotke Đikić, Dušanke Korice, Danice Denčić, Biserke Petrović, Milene Bogdanović, Radmile Ninković, Roze Pavlović, Svetlane Popović, Dušanke Sofrić, Nade Arambašić, Kasije Barjaktarević, Ljubiše Arsovića, Dobrivoja Anđelkovića, Radmile Ristić, Mitra Rajića, Jasmine Glijaković, Slobodanke Drljača, Jagode Paunović Nikolov, Mire Bosiljčić, Ljiljane Jelenković, Nade Ljubić, Milovanke Stamenić, Drine Brajković, Ljubisava Bosiljčića, Save Brajkovića, Milice Pokimica, Dese Mitić, Savke Simanović, Dragice Nikolić, Vere Ćebić, Živote Sinđelića, Mire Stoisavljević, Stojadina Todorovića, Bosiljke Bošković, Stane Marković, Zorice Sofijanić, Milana Adamovića, Milorada Mihailovića, Ljiljane Nikolić, Mikana Planića, Jelene Bogićević, Miluna Radibratovića, Živadinke Nešić, Dušana Živkovljevića, Ilijasa Rahmanija, Mirjane Popović, Anke Borić, Svetlane Lilić, Verice Novaković, Milunke Stevanović, Miodraga Ivanovića, Rodoljuba Mihailovića, Zorke Lazić, Dare Rahmani, Mirjane Đekić, Verice Petrović, Petre Kristivojević, Vere Đukanović, Zorice Živković, Ljubomira Ilića, Mirjane Todorović, Živane Zapletić, Marice Petrović, Hranislava Ognjanovića, Nade Ognjanović, Gordane Jovanović, Ranka Glišića, Inđije Mitrović, Slavice Todić, Jovanke Janković, Radmile Šević, Vojislava Bajevića, Milivoja Beljića, Ratka Marinčića, Dragoljuba Ilića, Stoje Gajić, Svetlane Vuković, Velike Milošević, Dragice Mladenović, Zorke Teofilović, Srećka Savičića, Stojka Đorđevića, Mire Marinković, Milene Stojanović, Dobrile Prokić, Behreta Simiretića, Zorana Marjanovića, Vukoja Milosavljevića, Dušice Anđelković, Jelice Božić, Zorice Kaličanin, Ljubice Vojinović, Milana Jeftića, Jasminke Jeftić, Vere Ivanović, Slavka Filipovića, Milene Cehola, Gordane Đurić, Slobodanke Dišić, Aleksandra Milosavljevića, Milene Milosavljević, Svetlane Jeftić, Slobodanke Ušković, Blagoja Spasojevića, Teodore Sušić, Dragice Pavlović, Radovana Atanaskovića, Platikose Vučićević, Branka Vučićevića, Borke Radojčić, Borke Zec, Dušanke Todorović, Nade Gavrilović, Stane Samardžić, Smiljane Pejkić, Mirjane Roksandić, Ružice Lipovac, Marije Živković, Zagorke Aredov, Jovanke Novaković, Dušanke Stoisavljević, Gordane Sekulić, Tomislava Sekulića, Ljiljane Stanković, Slađane Čanković, Darinke Đorđević, Miodraga Ilića, Ivane Vekecki, Dragice Vilimanović, Dragice Ševo, Branke Matić, Dragane Stanojević, Stojanke Simić, Milorada Borote, Mirjane Borota, Olge Ilić, Steve Čankovića, Stane Vračević, Maline Lazar, Slavice Smiljanić, Mihajla Miljevića, Slobodana Zlatkovića, Nene Lazić, Živorada Đurovića, Nataše Đurović, Nedeljka Imšira, Davorke Živković, Jovanke Popović, Nade Bogosavljević, Sare Radoja, Stevane Radoje, Tomislava Avramovskog, Milorada Slankamenca, Zorke Dešić, Slavice Bogdanović, Vasilija Bogdanovića, Marije Vuletić, Nikole Brekića, Šoze Spasić, Milene Ćirić, Vesne Živković, Velinka Anđelkovića, Vidosave Brekić, Nedeljka Erakovića, Mihaila Subašića, Zorana Pavlovića, Džedisa Mehikića, Zilkide Mehikić, Dobrivoja Mirkovića, Dobrile Radojević, Vladimira Naumovskog, Ljiljane Naumovski, Danke Stanišić, Olgice Simić, Drage Petrović, Milice Vukmanović, Save Šobote, Milice Rakić, Đure Rončevića, Milice Stojanović, Ljubice Popović, Vasilija Popovića, Olge Jovanović, Milana Đokića, Radmile Milošević, Nedžipa Sulejmana, Stanimira Gizdavića, Milijanke Savić, Zlatinke Mićić, Slavice Mitrović, Gorana Drenovca, Daginje Drenovac, Slobodana Drenovca, Dragana Ivanovića, Srboljuba Marića, Smilje Stevanović, Aleksandre Bursać, Vukosave Bursać, Todora Živkovića, Vere Avramović, Ružice Ćirić, Ljube Markovića, Momčila Radojčića, Rajke Jezdimirović, Ljiljane Dedović, Svetlane Basurić, Svetlane Nešić, Pavlije Bradić, Borke Ristić, Miroslava Stanojevića, Olge Ilić, Nadežde Stanojevića, Dragoljuba Katića, Simeuna Repaja, Danice Savić, Radosava Savića, Milenka Novića, Julijane Stefanov, Biserke Kovač, Vere Janićijević, Slavice Rabrenović, Stanke Milisijev, Julke Živanović, Miholjka Jerinića, Dostane Vasić, Marka Tanasića, Marije Ristanović, Milete Maksića, Danijele Jovanović, Jelke Varava, Emilije Mladenović, Dane Nevajdića, Vojina Savića, Milanke Pantić, Zlatice Đuričić, Veselina Miloševića, Mladene Veselinović, Mirka Kalanja, Radosava Dinića, Zlate Rašković, Slavke Veljković, Stanimirke Mutapović, Angeline Plazinić, Slavice Mijatov, Verice Jovanović, Vere Petrović, Veselinke Tašić, Milijane Sekulić, Cvite Krmpot, Milice Pantelić, Spomenke Japundžić, Alekse Panuovića, Biserke Milošević, Kosovke Gagić, Živanke Radosavljević, Zlatana Radosavljevića, Snežane Damjanović, Gordane Stevanović, Milosava Petrovića, Milijane Vučić, Aleksandra Jakovljevića, Sretena Ivanovića, Ljiljane Zubović, Biljane Paunović, Vesne Krklaji ć, Branka Samardžića, Anke Radiša, Milutina Nikolića, Zorana Stankovića, Anice Kobilić, Anđe Blagojević, Nade Bošković, Jorgovana Taleskoga, Dobrile Perović, Živoslave Marković, Radenka Petrovića, Marije Marković, Dušanke Strugar, Milijane Živković, Milice Kliske, Jeke Marković, Verice Milić, Svetlane Stojanović, Dragana Perovića, Spase Krulj, Suade Miletić, Verice Lalić, Slobodanke Rajić, Leposave Galjak, Zorice Radičević, Gordane Torbica, Jožeta Fideršeka, Jelene Vuković, Radmile Ivković, Dragice Marjanović, Nade Divić, Vere Radosavljević, Jelene Živković, Danice Marković, Miline Belić, Zorice Milić, Gordane Đorić, Spomenke Žorić, Olge Simić, Mileve Todorović, Sanele Lukić, Mirjane Vučković, Verice Mirković, Ljiljane Dodoš, Zorice Lazić, Jovanke Ćujić, Desanke Ćujić, Verice Vojinović i Milana Vojinovića izjavljena protiv presude Trgovinskog suda u Beogradu P. 5870/08 od 25. septembra 2009. godine, presude Privrednog apelacionog suda Pž. 4920/10 od 26. januara 2011. godine i stava drugog izreke presude Vrhovnog kasacionog suda Prev. 66/11 od 22. decembra 2011. godine.
1. Nada Krsmanović iz Beograda i drugi podnosioci ustavne žalbe navedeni u uvodu ove odluke su , 6. aprila 2012. godine, preko punomoćnika Gorana Petronijevića, advokata iz Beograda, Ustavnom sudu podneli ustavnu žalbu protiv presude Trgovinskog suda u Beogradu P. 5870/08 od 25. septembra 2009. godine, presude Privrednog apelacionog suda Pž. 4920/10 od 26. januara 2011. godine i presude Vrhovnog kasacionog suda Prev. 66/11 od 22. decembra 2011. godine, zbog povrede prava na pravično suđenje iz člana 32. stav 1. Ustava Republike Srbije i prava na pravno sredstvo iz člana 36. stav 2. Ustava.
U ustavnoj žalbi je navedeno da Vrhovni kasacioni sud nije savesno, svestrano i po zakonu ispitao navode istaknute u reviziji podnosilaca izjavljenoj protiv drugostepene presude, čime je revizijski sud povredio prava podnosilaca na pravično suđenje iz člana 32. stav 1. Ustava i prava na pravno sredstvo iz člana 36. stav 2. Ustava. Podnosioci ustavne žalbe su naveli da u tužbi ni ti u toku parničnog postupka nisu tražili naknadu pret rpljene štete zbog prekomernog oštećenja iz člana 139. Zakona o obligacionim odnosima prilikom zaključivanja ugovora o otkupu njihovih akcija, te je nejasno zašto su se sudovi uopšte bavili ovim pitanjem. Naveli su da su tužbu za naknadu pretrpljene štete podneli zbog zaključ enja ugovora pod prevarom u smislu člana 65. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima. Podnosioci su dalje naveli da je nejasno zašto sudovi smatraju da oni nisu pružili dokaze o prevarnim radnjama tuženog , kao i zbog čega sudovi nisu uzeli u obzir dokaze koji su izvedeni u sudskom postupku, a posebno saslušanje konsultanta B.P, kao potpisnika memoranduma. Podnosioci smatraju da preuzimanje njihovih akcija nije urađeno po zakonu.
2. Saglasno odredbi člana 170. Ustava Republike Srbije, ustavna žalba se može izjaviti protiv pojedinačnih akata ili radnji državnih organa ili organizacija kojima su poverena javna ovlašćenja, a kojima se povređuju ili uskraćuju ljudska ili manjinska prava i slobode zajemčene Ustavom, ako su iscrpljena ili nisu predviđena druga pravna sredstva za njihovu zaštitu. Postupak po ustavnoj žalbi se, u smislu odredbe člana 175. stav 3. Ustava, uređuje zakonom.
U toku postupka pružanja ustavnosudske zaštite, povodom ispitivanja osnovanosti ustavne žalbe u granicama zahteva istaknutog u njoj, Ustavni sud utvrđuje da li je u postupku odlučivanja o pravima i obavezama podnosioca ustavne žalbe povređeno ili uskraćeno njegovo Ustavom zajemčeno pravo ili sloboda.
3. Ustavni sud je u sprovedenom postupku izvršio uvid u osporene presude i dokumentaciju priloženu uz ustavnu žalbu i utvrdio sledeće činjenice i okolnosti od značaja za odlučivanje u ovoj ustavnosudskoj stvari:
Tužioci, ovde podnosioci ustavne žalbe, su podneli tužbu Trgovinskom sudu u Beogradu protiv tuženog „Primer C“ , radi naknade pret rpljene materijalne štete u visini razlike između isplaćenih 300 evra po akciji i vrednosti jedne akcije od 1.200 evra.
Trgovinski sud u Beogradu je osporenom presudom P. 5870/08 od 25. septembra 2009. godine odbio kao neosnovan tužbeni zahtev podnosilaca ustavne žalbe.
Privredni apelacioni sud je osporenom presudom Pž. 4920/10 od 26. januara 2011. godine odbio kao neosnovanu žalbu tužilaca i potvrdio prvostepenu presudu.
Vrhovni kasacioni sud je osporenom presudom Prev. 66/11 od 22. decembra 2011. godine, u stavu prvom izreke, odbio kao neosnovanu žalbu podnosilaca ustavne žalbe iz tačke 1. izreke ove odluke i drugih revidenata, dok je, u stavu drugom izreke, odbacio kao nedozvoljenu reviziju podnosilaca ustavne žalbe iz tačke 2. izreke ove odluke i drugih revidenata, zbog neispunjenja revizijskog cenzusa. U obrazloženju osporene revizijske presude je navedeno; da su prema utvrđenom činjeničnom stanju tužioci bili mali akcionari „C marketa“, koji su akcije stekli na osnovu propisa o privatizaciji i to 77% vlasništva kapitala u preduzeću; da su osnovali udruženje akcionara koje je radi zaštite njihovih interesa 27. decembra 2004. godine zaključilo ugovor o konsultantskim uslugama sa advokatom B.P. koji je 14. avgusta 2005 . godine predočio tri mogućnosti prodaje akcija sugerišući im da prihvate ponudu o preuzimanju akcija koju je istakao tuženi; da su tužioci bili ubeđeni da je prodaja akcija realizovana na najbolji način , sve do 14. septembra 2007. godine , kada su iz svedočenja svog konsultanta u krivičnom postupku saznali ko je sve učestvovao u prodaji njihovog udela u „C marketu“, te da nije vršena procena kapitala istog pravnog lica, niti bila utvrđena realna vrednost kapitala pre prodaje akcija; da prema naknadno izvršenoj proceni imovine „C marketa“ od strane konsultantskog preduzeća „Factis“ d.o.o, tržišna vrednost nekretnina, postrojenja i opreme iznosi 159.494.586 evra, vrednost sporednih kapitalnih davanja 26.000.000 evra i vrednost tržišne pozicije „C marketa“ 150.000.000 evra, na koji način su tužioci zaključili da 77% vrednosti kapitala sa kojim su tužioci raspolagali kroz akcije iznosi 258.000.000 evra, što podeljeno sa brojem akcija daje vrednost jedne akcije od 1.200 evra u vreme kada je tuženi platio 300 evra za jednu akciju; da je postupak za preuzimanje akcija „C marketa“ sprov eden u skladu sa odredbama čl. 67. - 82. tada važećeg Zakona o tržištu hartija od vrednosti i drugih finansijskih instrumenata, kao i odredbe člana 5. Pravilnika o sadržini i formi ponude za preuzimanje akcija, što je potvrdila Komisija za hartije od vrednosti, kao regulatorno telo, te ugovori koje su tužioci svaki ponaosob zaključili sa tuženim povodom prodaje svojih akcija nisu ništavi u smislu člana 103. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, jer je vrednost pojedinačne akcije bila određena u ponudi za preuzimanje akcija od 22. novembra 2005. godine, a na osnovu knjigovodstvene vrednosti na dan 31. decembra 2004. godine; da su pravilno nižestepeni sudovi pravo tužilaca na naknadu štete cenili sa aspekta primene odredbe člana 139. Zakona o obligacionim odnosima, imajući u vidu da su tužioci zahtev zasnovali na činjenici očigledne nesrazmere između obaveza ugovornih strana u vreme zaključenja ugovora; da polazeći od činjenice da tužioci nisu postavili zahtev za poništaj ugovora, te da im je to pravo prestalo istekom jedne godine od zaključenja ugovora, to je pravilan zaključak nižestepenih sudova da ni po odredbi člana 139. Zakona o obligacionim odnosima tužioci nemaju pravo da zahtevaju naknadu štete; da je tužbeni zahtev tužilaca za naknadu štete ispitan i sa aspekta prevare na koju su ukazivali tužioci, ali prema zaključku nižestepenih sudova tužioci nisu dokazali postojanje namere tuženog da izazove zabludu kod tužilaca ili ih održava u zabludi u nameri da ih time navede na zaključenje ugovora, niti da je tuženi kao druga ugovorna strana u vreme zaključenja ugovora znao ili morao znati za prevaru koju je učinilo treće lice, zbog čega tužioci nisu dokazali postojanje spornog osnova za naknadu štete; da prevara kao kvalifikovana zabluda može biti osnov naknade štete pod uslovom da se kao i kod svake zablude radi o neotklonjivoj zabludi; da se tužioci kao akcionari pravnog lica u vreme zaključenja ugovora ne mogu pozivati na zabludu o visini i strukturi kapitala; da je članom 3. stav 1. ranije važećeg Zakona o svojinskoj transformaciji bilo predviđeno da preduzeće koje raspolaže društvenim i državnim kapitalom koji je predmet transformacije procenom utvrđuje vrednost ukupnog kapitala, vrednost društvenog i državnog kapitala i vrednost kapitala drugih vlasnika i procenjeni kapital iskazuje u akcijama i udelima, dok je članom 5. istog zakona bilo predviđeno da kontrolu i verifikaciju procenjene vrednosti i strukture kapitala kao i kontrolu načina i postupka svojinske transformacije vrši Direkcija za procenu vrednosti kapitala; da je donošenjem Zakona o privatizaciji prestao da važi Zakon o svojinskoj transformaciji, ali u prelaznim i završnim odredbama člana 75. stav 1. Zakona o privatizaciji propisano je da subjekat kome je izdato rešenje o proceni vrednosti kapitala na osnovu prethodnog Zakona o svojinskoj transformaciji nije obavezan da vrši procenu vrednosti kapitala, dok je članom 77. istog zakona bilo predviđeno da Direkcija za procenu vrednosti kapitala prestaje sa radom, te da ministarstvo nadležno za poslove privatizacije nastavlja da obavlja kontrolu i verifikaciju započetih, a nezavršenih postupaka svojinske transformacije i procenu vrednosti kapitala , kao i kontrolu procene vrednosti kapitala učesnika statusnih promena; da se sledom rečenog, postupak verifikacije utvrđene vrednosti kapitala sprovodi prema pravilima upravnog postupka od strane nadležnih državnih organa, te doneta rešenja o verifikaciji vrednosti kapitala predstavljaju konačna upravna akta protiv kojih nezadovoljna strana može voditi upravni spor; da tužioci svoj tužbeni zahtev zasnivaju na navodima da nije pravilno utvrđena vrednost kapitala akcionarskog društva čije su akcije bile predmet ponude za preuzimanje akcija od strane tuženog usled čega se navedena ponuda zasnivala na podacima o kapitalu koji ne odgovaraju stvarnoj vrednosti kapitala; da je vrednost imovine i kapitala procenjena prilikom sticanja akcija „C marketa“ tužiocima morala biti poznata; da su promene u vrednosti kapitala „C marketa“ u zavisnosti od promena osnovnih bilansnih kategorija takođe tužiocima kao akcionarima „C marketa” mogle biti poznate, jer su kao članovi Skupštine akcionarskog društva svake godine morali razmatrati knjigovodstvene i računarske izveštaje i kao akcionari imali pravo da budu upoznati sa stanjem i kretanjem kapitala društva čiji su akcionari; da su u slučaju sprečenosti ta prava mogli ostvariti preko suda u skladu sa odredbama Zakona o privrednim društvima koje regulišu zaštitu manjinskih akcionara; da su bili upoznati i sa činjenicom da nije vršena procena kapitala „C marketa”, jer je to jasno navedeno u ponudi za preuzimanje akcija koja je morala biti dostavljena svakom od tužilaca; da je ponuda zasnovana na knjigovodstvenoj vrednosti akcija prema godišnjem knjigovodstvenom izveštaju koji je prethodio preuzimanju akcija; da su na osnovu ponude i svojih saznanja o vrednosti kapitala ,,C marketa“ tužioci mogli proceniti da li se navedena ponuda zasnivala pa podacima o kapitalu koji ne odgovaraju stvarnoj vrednosti; da na ovo ukazuje i navod revizije da je uz pomoć malih akcionara iz udruženja stručni konsultant tužilaca mogao na jednostavan način doći do podataka kolika je površina i vrednost objekata „C marketa“ i koliko je investirano poslednjih godina u objekte, što ukazuje da su tužioci imali saznanja o vrednosti imovine „C marketa“ kao jednog od elemenata za utvrđivanje vrednosti kapitala, te u tom pogledu nisu mogli biti dovedeni niti održavani u zabludi od strane tuženog, pa zabluda i prevara na koju se tužioci pozivaju nije razlog zaključenja ugovora o preuzimanju akcija po ceni, koja po navodima tužilaca ne odgovara stvarnoj vrednosti akcija; da je visina tužbenog zahteva zasnovana na izračunavanju vrednosti akcija preko vrednosti nekretnina postrojenja i opreme, vrednosti sporednih kapitalnih davanja i vrednosti tržišne pozicije „C marketa", koju je izradilo konsultantsko preduzeće „Factis" d.o.o. po kome je stvarna vrednost akcije 1.200 evra; da navedena procena nije relevantan dokaz da je za tužioce nastala šteta u visini razlike između ove vrednosti i isplaćene cene po jednoj akciji; da tužioci nisu dokazali da bi tu vrednost mogli ostvariti po ponudi za preuzimanje akcija nekog drugog ponudioca niti prodajom akcija na tržištu u vreme zaključenja ugovora sa tuženim, jer na tržišnu vrednost akcija utiču mnogi faktori, u prvom redu ponuda i tražnja, kamata koju banke plaćaju na štedne uloge, stanje privrede i stanje u poslovanju akcionarskog društva, stopa dividende itd.
4. Odredbom člana 32. stav 1. Ustava utvrđeno je da svako ima pravo da nezavisan, nepristrasan i zakonom već ustanovljen sud, pravično i u razumnom roku, javno raspravi i odluči o njegovim pravima i obavezama, osnovanosti sumnje koja je bila razlog za pokretanje postupka, kao i o optužbama protiv njega.
Odredbama Zakona o obligacionim odnosima („Službeni glasnik SFRJ“, br. 29/78, 39/85, 45/89 i 57/89 i „Službeni list SRJ“, br. 31/93, (22/99, 23/99, 35/99 i 44/99)) (u daljem tekstu: ZOO) propisano je: da ako jedna strana izazove zabludu kod druge strane ili je održava u zabludi u nameri da je time navede na zaključenje ugovora, druga strana može zahtevati poništaj ugovora i onda kada zabluda nije bitna, da strana koja je zaključila ugovor pod prevarom ima pravo da zahteva naknadu pretrpljene štete, da ako je prevaru učinilo treće lice, prevara utiče na sam ugovor ako je druga ugovorna strana u vreme zaključenja ugovora znala ili morala znati za prevaru, da se ugovor bez naknade može poništiti i kad je prevaru učinilo treće lice, bez obzira na to da li je druga ugovorna strana u vreme zaključenja ugovora znala ili morala znati za prevaru (član 65.); da je ugovor koji je protivan prinudnim propisima, javnom poretku ili dobrim običajima ništav ako cilj povređenog pravila ne upućuje na neku drugu sankciju ili ako zakon u određenom slučaju ne propisuje što drugo (član 103. stav 1.); na ništavost sud pazi po službenoj dužnosti i na nju se može pozivati svako zainteresovano lice (član 109. stav 1.); da se pravo na isticanje ništavosti ne gasi (član 110.); da ako je između obaveza ugovornih strana u dvostranom ugovoru postojala u vreme zaključenja ugovora očigledna nesrazmera, oštećena strana može zahtevati poništenje ugovora ako za pravu vrednost tada nije znala niti je morala znati i da pravo da se zahteva poništenje ugovora prestaje istekom jedne godine od njegovog zaključenja (član 139. st. 1. i 2.).
5. Ocenjujući razloge i navode ustavne žalbe Slobodana Žunića i drugih podnosilaca ustavne žalbe iz tačke 1. izreke ove odluke, sa stanovišta odredbe člana 32. stav 1. Ustava, Ustavni sud pre svega naglašava da je pravilnu primenu materijalnog prava nadležan da ceni instanciono viši sud u zakonom propisanom postupku kontrole zakonitosti odluka nižestepenih sudova. Ustavni sud nije nadležan da ocenjuje pravilnost činjeničnih i pravnih zaključaka redovnih sudova, osim u slučaju kada je primena merodavnog materijalnog prava bila očigledno proizvoljna, odnosno arbitrarna na štetu podnosioca ustavne žalbe, što može dovesti do povrede Ustavom zajemčenog prava na pravično suđenje. Stoga je Ustavni sud, u određenim situacijama, koje prvenstveno zavise od konkretnih okolnosti slučaja i utemeljenosti iznetih ustavnopravnih razloga, nadležan da ceni povredu prava iz člana 32. stav 1. Ustava i sa stanovišta primene materijalnog prava. Na ovakav zaključak upućuje i stav Evropskog suda za ljudska prava izražen u presudi Khamidov protiv Rusije, od 15. novembra 2007. godine (broj aplikacije 72118/01, stav 170.), u kome je taj sud konstatovao da nije njegov zadatak da donosi odluku umesto domaćih sudova koji su u najboljoj poziciji da ocene prezentovane dokaze, ustanove činjenično stanje i tumače domaće pravo, te da, u principu, Sud neće intervenisati, osim ukoliko su odluke domaćih sudova arbitrarne ili očigledno neosnovane.
U konkretnom slučaju podnosioci ustavne žalbe su bili mali akcionari „C marketa“ i da su svoje akcije prodali tuženom u iznosu od 300 evra po akciji, ali da je naknadnom procenom imovine „C marketa“ utvrđeno da je vrednost jedne akcije 1.200 evra. Tužioci su podneli tužbu Trgovinskom sudu u Beogradu radi naknade pretrpljene materijalne štete u visini razlike između isplaćenih 300 evra po akciji i vrednosti jedne akcije od 1.200 evra. Podnosioci su svoj tužbeni zahtev zasnovali na navodima da nije pravilno utvrđena vrednost kapitala akcionarskog društva čije su akcije bile predmet ponude za preuzimanje akcija od strane tuženog, usled čega se navedena ponuda zasnivala na podacima o kapitalu koji ne odgovaraju stvarnoj vrednosti kapitala.
Najpre, redovni sudovi su ispitivali po službenoj dužnosti da li su ugovori, koj i su tužioci svaki ponaosob zaključili sa tuženim povodom prodaje svojih akcija , bili ništavi , u smislu odredbe člana 103. stav 1. ZOO. Ustavni sud je ocenio da su redovni sudovi dali jasno i ustavnopravno prihvatljivo obrazloženje da je postupak za preuzimanje akcija „C marketa“ sproveden u skladu sa o dredbama čl. 67. - 82. tada važećeg Zakona o tržištu hartija od vrednosti i drugih finansijskih instrumenata, kao i odredbe člana 5. Pravilnika o sadržini i formi ponude za preuzimanje akcija, što je potvrdila Komisija za hartije od vrednosti, kao regulatorno telo.
Kako parnični sud nije vezan pravnim osnovom tužbenog zahteva u smislu člana 187. ZPP, to su redovni sudovi u parničnom postupku cenili osnovanost tužbenog zahteva u smislu člana 139. ZOO, koji utvrđuje institut prekomernog oštećenja. Ustavni sud je ocenio da su redovni sudovi i u tom delu dali ustavnopravno prihvatljivo obrazloženje da podnosiocima ustavne žalbe ne pripada prvo na naknadu materijalne štete ni po osnovu navedene zakonske odredbe, jer im je to pravo prestalo istekom jedne godine od zaključenja ugovora o prodaji akcija.
Ustavni sud je utvrdio da su parnični sudovi cenili tužbeni zahtev podnosilaca za naknadu štete i sa aspekta prevare, na koju su izričito ukazivali podnosioci. Ustavni sud ukazuje da je prvenstveno Vrhovni kasacioni sud u osporenoj presudi dao niz razloga, zašto podnosioci nisu mogli biti dovedeni niti održavani u zabludi od stra ne tuženog i da prevara na koju se tužioci pozivaju nije razlog zaključenja ugovora o preuzimanju akcija po ceni od 300 evra i, po oceni ovog suda, takvi dati revizijski razlozi su ustavnopravno prihvatljivi. Najpre, postupak verifikacije utvrđene vrednosti kapitala sprovodi se prema pravilima upravnog postupka od strane nadležnih državnih organa, te doneta rešenja o verifikaciji vrednosti kapitala predstavljaju konačna upravna akta protiv kojih nezadovoljna strana može voditi upravni spor. Zatim, podnosioci su kao članovi Skupštine akcionarskog društva svake godine morali razmatrati knjigovodstvene i računarske izveštaje, te da su kao akcionari imali pravo da budu upoznati sa stanjem i kretanjem kapitala društva čiji su akcionari, i da su u slučaju sprečenosti , ta prava mogli ostvariti preko suda u skladu sa odredbama Zakona o privrednim društvima , koje regulišu zaštitu manjinskih akcionara. Na kraju, u ponudi za preuzimanje akcija koja je morala biti dostavljena svakom od podnosilaca je jasno navedeno da nije izvršena procena kapitala „C marketa“, da je ponuda zasnovana na knjigovodstvenoj vrednosti akcija prema godišnjem knjigovodstvenom izveštaju koji je prethodio preuzimanju akcija . Stoga, na osnovu sadržine predmetne ponude i svojih sopstvenih saznanja o vrednosti kapitala ,,C marketa“ , podnosioci su mogli proceniti da se navedena ponuda zasniva na podacima o kapitalu koji ne odgovaraju njenoj stvarnoj vrednosti. Takođe, sama činjenica da je naknadno utvrđena vrednost akcije od 1.200 evra ne znači da bi podnosioci i ostvarili tu vrednost akcije, jer na tržišnu vredn ost akcija utiču mnogi faktori - ponuda i tražnja, kamata koju banke plaćaju na štedne uloge, stanje privrede i stanje u poslovanju akcionarskog društva, stopa dividende itd, a kako je to zaključio i revizijski sud.
Tvrdnja podnosilaca ustavne žalbe o povredi prava na pravično suđenje iz člana 32. stav 1. Ustava zasniva se, između ostalog, na tome da Vrhovni kasacioni sud nije obrazložio neosnovanost navoda iz revizije koju su izjavili protiv osporene drugostepene presude. Ustavni sud ukazuje da je obaveza revizijskog suda suda da se u obrazloženju svojih odluka osvrnu na argumente i navode revideneta koji su od odlučnog i suštinskog značaja za rešavanje konkretne stvari, pri čemu ne postoji obaveza tog suda da odgovori na sve navode iznete u reviziji. Ovo pogotovo stoga što sudovi viših instanci prihvataju i koriste argumente nižih sudova i u takvim okolnostima bilo bi neprikladno ponavljati in extenso razloge za donošenje odluke (videti presudu Evropskog suda za ljudska prava Helle protiv Finske, predstavka broj 157/1996/776/ 1977, od 19. d ecembra 1997. godine, stav 60.). Podnosioci nisu naznačili koje konkretne revizijske navode Vrhovni kasacioni sud nije ocenio, niti je dostavio kopiju revizije iz koje bi se utvrdilo koji su to suštinski navodi i argumenti istaknuti u reviziji, a o kojima se revizijski sud nije izjasnio.
U vezi tvrdnje podnosilaca ustavne žalbe da redovni sudovi nisu cenili pojedine dokaze izvedene u sudskom postupku, Ustavni sud ukazuje da nije nadležan da ocenjuje dokaze predložene ili izvedene u sudskom postupku, niti da preispituje pravilnost zaključaka redovnih sudova o pojedinim izvedenim dokazima ili o neprihvatanju predloženih dokaza, ukoliko iz razloga navedenih u ustavnoj žalbi i sadržine osporenih sudskih odluka ne proizlazi da su sudovi cenili, odnosno da nisu cenili pojedine dokaze na očiglednu štetu jedne od stranaka u postupku. Ustavni sud ističe da način na koji je u ovom slučaju vršena ocena dokaza, po nalaženju Ustavnog suda, ne ukazuje na proizvoljnost prilikom odlučivanja u parničnom postupku.
Imajući u vidu sve napred izloženo, Ustavni sud je ocenio da osporenim presuda ma Trgovinskog suda u Beogradu P. 5870/08 od 25. septembra 2009. godine i Privrednog apelacionog suda Pž. 4920/10 od 26. januara 2011. godine i osporenim stavom prvim izreke presude Vrhovnog kasacionog suda Prev. 66/11 od 22. decembra 2011. godine nije povređeno pravo podnosilaca ustavne žalbe Slobodana Žunića i drugih podnosilaca iz tačke 1. izreke na pravično suđenje iz člana 32. stav 1. Ustava, zbog čega je ustavnu žalbu u ovom delu odbio kao neosnovanu, saglasno odredbi člana 89. stav 1. Zakona o Ustavnom sudu ("Službeni glasnik RS", br. 109/07, 99/11 i 18/13 – Odluka US), odlučujući kao u tački 1. izreke.
Kako podnosioci ustavne žalbe tvrdnj u o povredi prava na pravno sredstvo iz člana 36. stav 2. Ustava zasniva ju na identičnim razlozima koje su istica li u prilog tvrdnji o povredi prava na pravično suđenje, a koji su razm otreni, Ustavni sud se nije posebno upuštao u njihovu ocenu.
6. Razmatrajući ustavnu žalbu Nade Krsmanović i drugih podnosilaca ustavne žalbe iz tačke 2. izreke, Ustavni sud najpre ukazuje da je u Odluci IUz-2/2010 od 14. marta 2013. godine izrazio stanovište da se pravo na podnošenje revizije ne stiče trenutkom podnošenja tužbe, već momentom donošenja pravnosnažne drugostepene presude. Prema oceni Ustavnog suda, odredba člana 55. stav 1. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o parničnom postupku nije imala povratno dejstvo jer je tom odredbom, kao prelaznom, bilo propisano postupanje po novom zakonu u postupcima koji su u toku, iz kog razloga nisu povređene odredbe člana 197. Ustava. Ustavni sud je u navedenoj odluci, takođe, konstatovao da primena novog zakona na postupke koji su u toku predstavlja trenutno dejstvo zakona, dok bi povratno dejstvo i retroaktivnost zakona značile primenu nove pravne norme na okončane pravne situacije.
Ustavni sud zatim konstatuje da je Zakon o izmenama i dopunama Zakona o parničnom postupku ("Službeni glasnik RS", broj 111/09), koji je važio u vreme donošenja drugostepene presude, propisao ispunjenje vrednosnog kriterijuma kao jedan od procesnih uslova za dozvoljenost obične revizije. U privrednom sporu se tražilo da vrednost predmeta spora pobijanog dela pravnosžane presude prelazi dinarsku protivvrednost 300.000,00 evra po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenje tužbe, a u smislu člana 51. stav 1. navedenog zakona. Prema tome, izjavljivanje obične revizije protiv pravnosnažnog dela čija vrednost predmeta spora nije prelazila navedeni novčani iznos , predstavljalo je nedostatak koji je izjavljeni vanredni pravni lek čini o nedozvoljenim , te je iz navedenog razloga i osporenom revizijskom presudom Prev. 66/11 od 22. decembra 2011. godine u stavu drugom izreke odbačena kao nedozvoljena obična revizija podnosilaca ustavne žalbe iz tačke 2. izreke te odluke. U osporenoj revizijskoj odluci su dati ustavnopravni razlozi zašto se dozvoljenost revizije cenila u skladu sa odredbom člana 51. stav 1. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o parničnom postupku iz 2009. godine. Naime, odnosni podnosioci su pravo na izjavljivanje revizije stekli 26. januara 2011. godine (danom donošenja drugostepene presude), dakle, kada su na snazi bile odredbe člana 51. stav 1. i člana 55. stav 1. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o parničnom postupku.
Na kraju, Ustavni sud ocenjuje da podnosioci ustavne žalbe kao tužioci nisu bili jedinstveni suparničari, pa se vrednost predmeta spora za izjavljivanje revizije cenila u odnosu na svakog podnosioca posebno, a kako je to zaključio i revizijski sud.
Ustavni sud je stoga ocenio da se navodi odnosnih podnosilaca ne mogu smatrati ustavnopravnim razlozima kojima se argumentuju tvrdnje o povredi prava na pravično suđenje iz člana 32. stav 1. Ustava stavom drugim izreke presude Vrhovnog kasacionog suda Prev. 66/11 od 22. decembra 2011. godine, već se od Ustavnog suda, u suštini, traži da kao instancioni sud još jednom oceni zakonitost osporenog akta.
Zatim, prema pravnom stavu Ustavnog suda, u parničnom postupku revizija predstavlja pravno sredstvo čijim se iscrpljivanjem stiče pravo na podnošenje ustavne žalbe, ali samo kada je u konkretnom slučaju revizija bila dozvoljena i kada je izjavljena na način i pod uslovima propisanim zakonom. U suprotnom, rok za podnošenje ustavne žalbe počinje da teče danom dostavljanja drugostepene presude podnositeljki ustavne žalbe.
Polazeći od navedenog, te činjenice da je u konkretnom slučaju odbačena revizija podnosilaca ustavne žalbe iz tačke 2. izreke ove odluke , a da je punomoćnik odnosnih podnosilaca ustavne žalbe osporenu presudu Privrednog apelacionog suda Pž. 4920/10 od 26. januara 2011. godine nesporno primio pre 22. decembra 2011. godine, kada je doneta revizijska odluka, Ustavni sud je utvrdio da je ustavna žalba ovih podnosilaca podneta 6. aprila 2012. godine neblagovremena u delu kojim se osporavaju presuda Trgovinskog suda u Beogradu P. 5870/08 od 25. septembra 2009. godine i presuda Privrednog apelacionog suda Pž. 4920/10 od 26. januara 2011. godine.
Imajuću u vidu sve navedeno, Ustavni sud je, saglasno odredbi člana 36. stav 1. tač. 2) i 7) Zakona o Ustavnom sudu, odbacio ustavnu žalbu Nade Krsmanović i drugih podnosilaca u stavne žalbe iz tačke 2. izreke, jer nisu ispunjene Ustavom utvrđene pretpostavke za vođenje postupka, rešavajujći kao u tački 2. izreke.
7. Na osnovu svega iznetog i odredaba člana 42b stav 1. tačka 1), člana 45. tačka 9) i člana 46. tačka 9) Zakona o Ustavnom sudu, kao i člana 89. Poslovnika o radu Ustavnog suda ("Službeni glasnik RS", broj 103/13), Ustavni sud je doneo Odluku kao u izreci.
PREDSEDNIK VEĆA
Vesna Ilić Prelić