Štampa Верзија за штампу

Банка не може кумулативно користити две или више заштитних клаузула за очување вредности капитала

Основ: Закон о облигационим односима
Суд: Србија: Виши привредни суд   Датум: 26.04.2004 Број: Пж.5265/04
Абстракт:

Првостепеном пресудом одржано је на снази решење о извршењу за износ главног дуга од 2.224.430, 45 динара са каматом по Закону о висини стопе затезне камате почев од 01.02.2003. године до исплате.
Из предмета спора произилази да су странке закључиле Уговор о кредиту.1157 од 19.07.2001 по коме је банка кориснику кредита одобрила кредит у износу од 1.600.000,00 динара са роком отплате 18.08.2001, а Анексом од 16.08.2001 продужен је рок враћања кредита до 25.08.2001.Чланом 3. Уговора о кредиту странке су уговориле да каматна стопа на искоришћени кредит износи 1, 50% месечно и променљива је у складу са Пословном политиком банке. накнада за обраду и реализацију захтева за одобрење кредита и контролу коришћења кредита износи 1% од износа одобреног кредита. накнада Заводу за обрачун и плаћања и порез на финансијске трансакције пада на терет корисника кредита. на износ обрачунате камате и накнада обрачунава е порез на промет, уколико је то предвиђено законом и наплаћује се од корисника кредита. обрачун камате врши се месечно уназад, односно по отплати кредита применом конфорне методе.Чланом 4. Уговора странке су уговориле да на све доспеле, а у року не измирене обавезе (накнаду, камату и кредит банка обрачунава и наплаћује затезну камату која уколико је мања о каматне стопе уговорене у ставу 1.члана 3. Уговора примењиваће се уговорена каматна стопа, а на износ обрачунате затезне камате обрачунава се порез на промет, уколико је то предвиђено законом и наплаћује се од корисника кредита.
Чланом 5. Уговора странке су уговориле да ради заштите свог капитала од инфлаторних кретања, банка ће вршити ревалоризацију кредита по стопи раста цена на мало из претходног месеца, с тим што се стопа ревалоризације уговора приликом одобравања кредита по тада познатој стопи и иста ће се мењати сваког месеца према подацима Савезног завода за статистику, а стопа ревалоризације износи 3, 70%. на ревалоризовану основицу банка ће обрачунавати и наплаћивати камату по каматној стопи предвиђеној овим уговором и Пословном политиком банке а на доспеле, а неизмирене обавезе о року, затезну камату односно уговорену камату уколико је стопа уговорене камате виша од стопе затезне камате.
Странке су закључиле и Анекс од 16.08.2001 којим је измењен став 1.члана 2. основног уговора тако што је продужен рок враћања кредита до 25.08.2001. Према налазу и допунеком налазу и мишљењу вештака, дуг туженог по основу невраћеног кредита, доспеле камате по краткорочном кредиту доспеле затезне камате по краткорочном кредиту, по основу пореза на промет и обрачунате супсидиране камате износи 2.224.430, 45 динара
Према одредби 1065. ЗОО уговором о кредиту банка се обавезује да кориснику кредита стави на располагање одређени износ новчаних средстава, на одређено или неодређено време, за неку намену или без намене, а корисник кредита се обавезује да банци плаћа уговорену камату и добијени износ новца врати у време и начин како је то утврђено уговором.
У смислу 279. ЗОО на доспелу, а неисплаћену уговорену или затезну камату, као и на друга доспела повремен новчана давања не тече затезна камата изузев кад је то законом одређено. Доцња дужника новчане обавезе повлачи за собом плаћање затезне камате без обзира да ли је поверилац због тога трпео штету. Међутим, могућа су и одступтања од правила забране наплаћивања камате на камату, с тим што она морају бити законом предвиђена члан 400. став 3. ЗОО.
Банка има право а заштитну клаузулу ради очувања вредности капитала само док није повређено начело једнаких вредности узајамних давања из члана 15. ЗОО. Банка има право на трошкове кредитирања, с тим што постојање истих мора да докаже.
Имајући у виду предње у наставку поступка првостепени суд ће имајући у виду цитиране одредбе ЗОО извођењем релевантних доказа, а посебно доказа допунским вештачењем или пак поновним вештачењем преко другог вештака утврдити релевантне чињенице за разрешење пословног односа по уговору о кредиту. Тако је потребно на износ одобреног кредита обрачунати уговорену камату за период коришћења кредита, те на дан доспелости одвојено исказати износ невраћеног кредита и износ уговорене камате. За време доцње не може бити кумулације затезне и уговорене камате, јер након падања у доцњу требало је даље обрачунати камату уколико је уговорена камата већа и даље рачунати уговорену камату, а уколико је мања у том случају могла се обрачунавати законска затезна камата до момента утужења. Од момента утужења на обрачунату уговорену камату, односно на главни дуг тече процесна камата која је изједначена са законском затезном каматом. Банка не може кумулативно користити две или више заштитних клаузула за очување вредности капитала. Уговорном каматом вешм од стопе затезне камате обезбеђује се очување супстанце капитала. Значи, да уколико је уговорна стопа камате виша од стопе из Закона о висини стопе затезне камате, одредбе Уговора о ревалоризацији главнице не производе правно дејство. У супротном, поред уговорене каматне стопе може се тражити разлика до стопе из Закона о висини стопе затезне камате. Такође је потребно испитати у чему се састоје трошкови банке приликом закључења уговора и утврдити да ли је тужилац платио порез који потражује по истом уговору, а чију висину је вештак утврдио у току поступка. Суд је дужан да разјасни природу супсидиране камате а имајући у виду цитиране одредбе ЗОО.

Дескриптори: ЗОО1065 Уговор о кредиту - појам ЗОО279 Затезна камата; Камата на камату; Процесна камата ЗОО400 Уговорна камата; Камата на камату