Ustavni sud u sastavu: predsednik Vesna Ilić Prelić i sudije Tatjana Babić, Bratislav Đokić, dr Goran P. Ilić, dr Dragana Kolarić, dr Tamaš Korhec ( Korhecz Tamas), dr Milan Marković, Miroslav Nikolić, Snežana Marković, Milan Stanić, mr Tomislav Stojković, Sabahudin Tahirović, dr Jovan Ćirić, dr Milan Škulić i dr Tijana Šurlan, na osnovu člana 167. stav 1. tač. 1. i 3. Ustava Republike Srbije, na sednici održanoj 7. decembra 2017. godine, doneo je

ODLUKU

Utvrđuje se da Opšta pravila omladinskog i studentskog zadrugarstva („Službeni list SRJ“, broj 20/98 i „Službeni glasnik RS“, broj 47/10) nisu u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.

Obrazloženje

I

Ustavnom sudu podneta je inicijativa za pokretanje postupka za ocenu ustavnosti i zakonitosti odredaba člana 2. stav 1, člana 3, člana 5. stav 2, člana 21. st. 1. 3. 4. i 5, člana 22. stav 2. tačka 7), člana 41, člana 43. stav 1, člana 45, člana 47. st. 2. i 3, člana 50. stav 6, člana 52. st. 1. i 2, člana 53, čl. 67. do 71. i člana 80. Opštih pravila omladinskog i studentskog zadrugarstva („Službeni list SRJ“, broj 20/98 i „Službeni glasnik RS“, broj 47/10) (u daljem tekstu: Opšta pravila).

U inicijativi se navodi da osporene odredbe Opštih pravila nisu u saglasnosti sa odredbama čl. 1. i 6, člana 7. stav 1, čl. 11, 13, 68. i 72. i člana 85. stav 1. Zakona o zadrugama („Službeni list SRJ“, br. 41/96 i 12/98 i dr. i „Službeni glasnik RS“ br. 101/05 i 34/06), člana 48. stav 4. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“, br. 24/05 i 61/05), čl. 1. i 5. Zakona o registraciji privrednih subjekata („Službeni glasnik RS“, br. 55/04, 61/05 i 111/09-dr. zakoni), člana 4. stav 1. i člana 10b Zakona o Agenciji za privredne registre („Službeni glasnik RS“, br. 55/04 i 111/09), člana 25. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji („Službeni glasnik RS“, br. 80/02, 84/02-ispravka, 23/03-ispravka, 70/03,55/04, 61/05, 85/05-dr. zakon, 62/06-dr. zakon, 63/06-ispravka dr.zakon, 61/07, 20/09 i 72/09) i čl. 1. i 4. Zakona o prekršajima („Službeni glasnik RS“, br. 101/05, 116/08 i 111/09), kao da nisu u saglasnosti i sa odredbama člana 21. stav 1, člana 55. stav 1, člana 58. stav 4, člana 82. stav 1, člana 83, člana 84. stav 2, člana 97. tač. 6) i 11) i člana 195. Ustava Republike Srbije. Inicijator smatra da se odredbama Opštih pravila kojima je predviđeno da Studentsko omladinski zadružni savez Srbije povezuje omladinske i studentske zadruge koje su registrovane sa oznakom „omladinska ili studentska“ zadruga, te da štiti i zastupa interese svih omladinskih i studentskih zadruga, krši zajemčeno pravo iz člana 55. stav 1. Ustava da se ostane izvan svakog udruženja , kao i da je ovakvo rešenje protivno ustavnim načelima o samostalnosti privrednih subjekata i slobodi preduzetništva iz čl. 82. i 83. Ustava i odredbama Zakona o zadrugama (čl. 68. i 72. Zakona). Po mišljenju inicijatora, Studentsko omladinski zadružni savez može da povezuje samo svoje članice, a ne i ostale zadruge, koje mogu da osnuju drugi savez, da se učlane u više saveza ili da ne budu članovi nijednog saveza. Inicijator takođe smatra da se osporenim odredbama Opštih pravila kojima se uređuju pitanja vezana za poslovanje zadruga povređuju načela samostalnosti privrednih subjekata, slobode preduzetništva i jednakog pravnog položaja na tržištu, kao i da su te odredbe istovremeno nezakonite sa stanovišta odredaba čl . 1, 6, 7, 11. i 13. Zakona o zadrugama kojima se uređuju samostalnost zadruga, istupanje u prometu, odgovornost za obaveze zadruge, odnosno ugovor o osnivanju i zadružna pravila koji su Zakonom propisani akti svake zadruge. Inicijator takođe navodi da se pojedinim osporenim odredbama Opštih pravila uređuju prava i obaveze koja su već uređen i posebnim zakonima (Zakonom o radu, Zakonom o registraciji privrednih subjekata, Zakonom o Agenciji za privredne registre, Zakonom o poreskom postupku i poreskoj administraciji, Zakonom o prekršajima) , i to na način koji nije u skladu sa važećim zakonskim rešenjima, čime se, po mišljenju inicijatora, neustavno preuzima zakonska nadležnost.

U odgovoru donosioca osporenog akta, koji je Ustavnom sudu dostavljen pre donošenja novog Zakona o zadrugama, navodi se da je osporena Opšta pravila doneo Studentsko omladinski zadružni savez Srbije u vršenju javnih ovlašćenja, na osnovu člana 85. stav 1. tačka 1) Zakona o zadrugama („Službeni list SRJ“, br. 41/96 i 12/96 i „Službeni glasnik RS“, br . 101/05 i 34/06). Povodom navedenog , donosilac ističe da pojam javnih ovlašćenja podrazumeva obaveznost, odnosno pravno dejstvo akata donetih po tom osnovu na sve subjekte koji pripadaju određenoj kategoriji (vrsti) čiji je rad predmet uređenja tim aktom, a što proizlazi i iz odredbe člana 85. stav 1. tačka 1. Zakona o zadrugama kojom je propisano da Savez studentskih i omladinskih zadruga Jugoslavije vrši javno ovlašćenje, između ostalog, donošenjem opštih pravila kojima se uređuj u primena zadružnih principa i druga pitanja od značaja za poslovanje vrste zadruga koje povezuju ti savezi. Ističe se takođe da pojam „povezuje“ ne znači da se sve zadruge članice Saveza po sili odredaba Opštih pravila, odnosno mimo načela dobrovoljnosti i postupka za osnivanje zadružnih saveza, obavezuju na članstvo u Savezu. Imajući u vidu navedeno, donosilac akta osporava osnovanost navoda inicijative, uz napomenu da će se, s obzirom na to da je u toku postupak pripreme predloga novog Zakona o zadrugama i da je u toku postupak davanja predloga za izmene i dopune Opštih pravila, ponovno preispitati odredbe Opštih pravila o direktoru zadruge (član 50. stav 6.), o obavezi zadruge da Agenciji za privredne registre i Poreskoj upravi dostavi potvrdu o registraciji u zadružni registar (član 21. st. 3. i 4.), o obavezi zadružnog saveza da obaveštava nadležne organe o zadrugama koje ne postupaju po odredbi člana 68. stav 1. Opštih pravila (član 68. stav 3.), te o prekršajnom sankcionisanju povreda odredaba Opštih pravila od strane zadruge (član 71. stav 2.).

II

U sprovedenom prethodnom postupku, Ustavni sud je utvrdio da je Opšta pravila omladinskog i studentskog zadrugarstva doneo 1998. godine (osnovni tekst objavljen u „Sl užbenom listu SRJ“, broj 20/98) Savez omladinskih i studentskih zadruga Jugoslavije, koji je, rešenjem Privrednog suda u Beogradu Fi. 2694/03), preregistrovan u Studentsko omladinski zadružni savez Srbije. Nakon toga, 2010. godine doneta su Opšta pravila o izmenama i dopunama Opštih pravila omladinskog i studentskog zadrugarstva („Službeni glasnik RS“, broj 47/10).

Osporeni opšti akt sadrži četiri dela. Prvi deo, označen kao „Osnovne odredbe“, predviđa, između ostalog: da se ovim pravilima uređuje primena zadružnih principa – dobrovoljnosti, solidarnosti, demokratičnosti, ekonomskog učešća, jednakog prava upravljanja, samostalnosti, zadružnog obrazovanja i međuzadružne saradnje, kao i druga pitanja od značaja za rad i poslovanje omladinskih i studentskih zadruga, uz uvažavanje iskustva i specifičnosti omladinskog zadrugarstva, njegove tradicije, ekonomsko-socijalne, humane i obrazovno-vaspitne funkcije (član 1.); da Studentsko omladinski zadružni savez Srbije (u daljem tekstu: Zadružni savez) povezuje omladinske i studentske zadruge (u daljem tekstu: zadruga) koje su registrovane sa oznakom – „omladinska ili studentska“ zadruga i čija je osnovna delatnost propisana zakonom za ovu vrstu zadruga, da su Opšta pravila akt koji je donet za sprovođenje zakonom propisanih javnih ovlašćenja kojima se uređuju minimalne jedinstvene poslovne i moralne norme rada zadruge i zadružnog saveza u cilju promocije, primene i zaštite zadružnog imena, zadružnog principa i zadružnih vrednosti, da su sadržaj i obaveznost primene ovih pravila određeni vrstom i obimom poslova prenetih sa državnih organa na ovlašćeni zadružni savez (član 2.); da radi zaštite zakonitosti, tradicije, ugleda i interesa omladinskog zadrugarstva, zadružni savez koji vrši zadružnu reviziju (u daljem tekstu: revizijski savez) ima pravo i obavezu da preduzme odgovarajuće mere, uključujući između ostalog, i uskraćivanje poreskih olakšica, ako zadruga u postupku zadružne revizije ne otkloni utvrđene nepravilnosti u osnivanju i poslovanju (član 3.); da zadruga može u svom nazivu koristiti oznaku „omladinska“ ili „studentska“ i koristiti olakšice propisane zakonom za ovu vrstu zadruga, samo ako su joj akta i poslovanje u skladu sa zadružnim principima i drugim normama propisanim zakonom i Opštim pravilima (član 5. stav 2.). Drugi deo uređuje osam zadružnih principa (dobrovoljnost, solidarnost, demokratičnost, ekonomsko učešće, jednako pravo upravljanja, samostalnost, zadružno obrazovanje i međuzadružna saradnja). Navedeni principi se ne odnose na delovanje zadružnog saveza, već predstavljaju opšte principe zadrugarstva u Republici Srbiji, te je stoga njihova sadržina prvenstveno usmerena na položaj, prava i obaveze zadruga i zadrugara. U trećem delu koji je označen kao „Primena zadružnih principa“, detaljno se uređuju pitanja koja se odnose na osnivanje i poslovanje zadruge (ciljevi osnivanja zadruge, uslovi za osnivanje zadruge, sredstva zadruge, obaveze i prava zadruge), zatim uslovi i način sticanja statusa zadrugara, delatnost zadruge, način obračuna, sticanje i raspodela prihoda zadruge, upravljanje zadrugom, obavezna pravila tzv. zadružne saradnje, ustanovljava se i uređuje Zadružna arbitraža (u zadrugama i Zadružnom savezu) i Sud časti (u Zadružnom savezu). Takođe, odredbama ovog dela opšteg akta koji je doneo Zadružni savez uvodi se zadružni registar i ustanovljavaju obaveze zadruga u pogledu dostavljanja podataka koje odredi Zadružni savez, uz propisivanje, pored ostalog, zabrane dostavljanja određenih podataka pravnim licima. U ovom delu Opštih pravila uređuje se i zadružna revizija (revizija svih omladinskih i studentskih zadruga), koju obavlja Studentsko omladinski zadružni savez Srbije. Poslednji, četvrti deo osporenog akta , sadrži prelazne i završne odredbe, među kojima je i ovlašćenje generalnog sekretara Zadružnog saveza (koji nije organ Zadružnog saveza) da se stara o sprovođenju Opštih pravila, kao i obaveza svih omladinskih i studentskih zadruga da svoju organizaciju, poslovanje i opšta akta usaglase sa ovim pravilima.

Osporena Opšta pravila doneta su na osnovu odredbe člana 85. stav 1. tačka 1) tada važećeg Zakona o zadrugama („Službeni list SRJ“, br. 41/96, 12/98 i dr. i „Službeni glasnik RS“, br. 101/05-dr. zakon i 34/06 ). Navedenim Zakonom, u članu 85. stav 1, bilo je propisano da taksativno nabrojani zadružni savezi, među kojima je i Savez studentskih i omladinskih zadruga Jugoslavije, vrše sledeća javna ovlašćenja: 1) donose opšta pravila kojima se uređuje primena zadružnih principa i druga pitanja od značaja za poslovanje vrsta zadruga koje povezuju ti savezi; 2) donose pravila kojima se propisuju uslovi koje moraju ispunjavati zadružni savezi i revizori koji obavljaju zadružnu reviziju; 3) utvrđuju koji zadružni savezi ispunjavaju uslove za vođenje zadružne revizije i vode registar tih saveza. Inače, samim Zakonom, već u članu 1, bili su utvrđeni zadružni principi, zatim je u posebnom delu Zakona bilo uređeno osnivanje zadruge (u okviru kog postupka je svaka zadruga na osnivačkoj skupštini imala obavezu da donese poseban akt – zadružna pravila), a zakon je detaljno uređivao i pitanja sticanja i prestanka statusa zadrugara, upravljanje zadrugom i organe zadruge, imovinu zadruge, raspodelu dobiti, odnosno pokrivanje gubitaka, delatnost zadruge, prestanak zadruge, i dr.

III

Ustavni sud konstatuje da je nakon podnošenja inicijative, 29. decembra 2015. godine, Narodna skupština donela novi Zakon o zadrugama („Službeni glasnik RS“, broj 112 /15), koji je stupio na snagu 7. januara 2016. godine. Saglasno svojoj Ustavom Republike Srbije utvrđenoj nadležnosti, Ustavni sud zakonitost opštih pravnih akata ceni u odnosu na odredbe zakona koji je na snazi. Članom 115. važećeg zakona utvrđeno je da danom njegovog stupanja na snagu prestaje da važi Zakon o zadrugama („Službeni list SRJ“, br. 41/96 i 12/98 i „Služb eni glasnik RS“, br. 101/05-dr. zakon i 34/06), kao i Zakon o zadrugama („Službeni glasnik SRS“, broj 57/89 i „Službeni glasnik RS“, br. 46/95 i 101/05-dr. zakon). Takođe, odredbom člana 106. stav 2. važećeg Zakona propisano je da su zadruge i zadružni savezi dužni da usklade svoju organizaciju, poslovanje i opšte akte s odredbama ovog zakona najkasnije u roku od godinu dana od dana njegovog stupanja na snagu.

Proverom u elektronskoj bazi važećih propisa, Ustavni sud je utvrdio da su osporena Opšta pravila omladinskog i studentskog zadrugarstva („Službeni list SRJ“, broj 20/98 i „Službeni glasnik RS“, broj 47/10) i dalje na snazi.

IV

Polazeći od prethodno navedenog, Ustavni sud ističe da se Zakonom o zadrugama donetim 2015. godine uređuju sva pitanja koja se tiču oblasti zadrugarstva (pravni položaj zadruga, njihovo osnivanje, upravljanje i organi zadruge, sticanje i prestanak statusa zadrugara, knjiga zadrugara, imovina i poslovanje zadruge, fondovi, raspodela dobiti i pokriće gubitaka u zadrugama, prestanak zadruge, zadružni savezi, složene zadruge, registracija zadruga, zadružna revizija, kao i druga pitanja od značaja za položaj i rad zadruge (u članu 1. – predmet Zakona). Za razliku od ranije važećih zakonskih rešenja, prema novom Zakonu o zadrugama, zadružni savez ne vrši javna ovlašćenja (koja su bila predviđena članom 85. starog Zakona), niti može da donosi opšta pravila u određenoj oblasti zadrugarstva. Postojanje ovakvog akta uopšte nije predviđeno važećim zakonom. Odredbe važećeg Zakona počivaju na konceptu da svaka zadruga i svaki zadružni savez, u postupku osnivanja, donose tzv. zadružna pravila. Članom 19. stav 1. Zakona propisano je da su zadružna pravila opšti akt zadruge kojim se uređuju upravljanje zadrugom, unutrašnja organizacija zadruga i druga pitanja u skladu sa ovim zakonom, dok su u stavu 2. istog člana taksativno navedena pitanja koja moraju biti uređena zadružnim pravilima. Prema članu 54. Zakona, zadruga (kao pravno lice) posluje u svoje ime i za svoj račun i u svoje ime i za račun svojih zadrugara ili u ime i za račun zadrugara, a u skladu sa ugovorom o osnivanju zadruge i zadružnim pravilima te zadruge. Sa druge strane, odredbama glave IX Zakona uređena su pitanja koja se odnose na zadružni savez, koji je, saglasno članu 68. Zakona, samostalna, interesna, poslovna i stručna organizacija, koju osnivaju zadruge i drugi zadružni savezi radi ostvarivanja, usklađivanja, unap ređivanja, poslovnog povezivanja, zaštite i zastupanja zajedničkih interesa zadruga i zadrugara. Odredbom člana 69. stav 5. Zakona propisano je da se zadružni savez osniva na osnivačkoj skupštini usvajanjem pravila zadružnog saveza (čija je sadržina taksativno uređena članom 73. Zakona), zaključenjem ugovora o osnivanju i izborom organa zadružnog saveza. Članom 70. Zakona propisani su poslovi zadružnog saveza: 1) podsticanje zadrugarstva i unapređenja zadružnih načela; 2) pružanje stručne i druge pomoći zadrugama i zadrugarima prilikom osnivanja, poslovanja i prestanka zadruge; 3) zastupanje interesa zadruga pred državnim organima, organima teritorijalne autonomije i lokalne samouprave, nosiocima javnih ovlašćenja i drugim institucijama i organizacijama; 4) pokretanje regulatornih inicijativa pred regulatornim telima; 5) predstavljanje zadruga u inostranstvu, ostvarivanje saradnje sa zadrugama i zadružnim asocijacijama iz inostranstva; 6) poslovi arbitraže; 7) poslovi zadružne revizije u skladu sa zakonom; 8) organizovanje i podsticanje stručnog usavršavanja, naučno-istraživačkog rada i informativno-izdavačke i marketinške delatnosti od interesa za unapređenje zadrugarstva; 9) vođenje evidencije o zadrugama (knjiga zadrugara) i zadružne statistike; 10) upravljanje imovinom u zadružnoj svojini koja im je predata u skladu sa odredbama kojima se reguliše postupak stečaja, odnosno likvidacije; 11) obavljanje informativne i savetodavne funkcije prema članicama; 12) obavljanje poslova posredničke i promotivne funkcije za svoje članice i 13) drugi poslovi, u skladu sa ovim zakonom i pravilima zadružnog saveza. Odredbom člana 71. Zakona zadrugama je data mogućnost da zadružnom savezu čiji su članovi, povere da u njihovo ime i za njihov račun obavlja određene poslove. Saglasno članu 72. stav 1. Zakona, zadružnim savezom upravljaju njegovi članovi (zadruge), preko svojih predstavnika, a iz sadržine odredaba člana 73. Zakona sledi da se pravila zadružnog saveza u potpunosti i isključivo odnose na rad i delovanje samog zadružnog saveza koji je pravila doneo, a ne na rad, organizaciju i delovanje zadruga koje su ga osnovale, jednako kao što se zadružna pravila koje je donela jedna zadruga odnose samo na tu zadrugu. Konačno, odredbama glave IX Zakona uređena je zadružna revizija koja, saglasno članu 80. Zakona , predstavlja kontrolu usklađenosti poslovanja, upravljanja i organizovanja zadruge sa odredbama ovog zakona, zadružnim principima i zadružnim vrednostima (koji su utvrđeni samim Zakonom), a pored kontrolne funkcije ima i preventivnu i instruktivnu funkciju u cilju zaštite interesa zadruga, zadrugara i unapređenja zadrugarstva. Odredbom člana 83. stav 1. Zakona propisano je da zadružnu reviziju obavlja zadružni savez (u daljem tekstu: Revizijski savez), koji poseduje dozvolu izdatu od strane ministarstva nadležnog za poslove zadruga (u daljem tekstu: Ministarstvo), a u skladu sa odredbama ovog zakona.

V

Iz prethodno izloženih zakonskih rešenja u odnosu na koja se vrši ispitivanje zakonitosti osporenog opšteg akta, Ustavni sud je utvrdio da se u ovom ustavnosudskom sporu kao prethodna i osnovna postavljaju dva pitanja. Prvo, da li u okviru važećeg zakonskog sistema uređivanja oblasti zadrugarstva u Republici Srbiji uopšte ima pravnog osnova za postojanje osporenog opšteg akta i drugo, da li zadružni savez koji je doneo osporeni akt ili bilo koji drugi zadružni savez ima zakonsko ovlašćenje da svojim aktima uredi pitanja koja su predmet osporenih Opštih pravila.

Kada je reč o prvom spornom pitanju, Ustavni sud konstatuje da Zakon o zadrugama ne predviđa donošenje opštih pravila kojima se uređuje odgovarajuća oblast zadrugarstva i primena Zakonom utvrđenih zadružnih principa i vrednosti, niti se iz celine zakonskih odredaba može na bilo koji način zaključiti da je ovakav opšti akt deo zakonski uređenog zadrugarstva. Stoga je Sud utvrdio da za postojanje osporenih Opštih pravila nema zakonskog utemeljenja.

U odnosu na drugo sporno pitanje, Ustavni sud je utvrdio da donosilac osporenog opšteg akta (kao ni drugi zadružni savezi) nema zakonskog osnova da svojim aktom uređuje pitanja koja su uređena osporenim Opštim pravilima, i to iz sledećih razloga: s a jedne strane, zato što je osporeni akt donet na osnovu tada izričito Zakonom predviđenih javnih ovlašćenja zadružnog saveza, koja zadružni savezi prema važećem zakonu nemaju i, sa druge strane, zato što iz odredaba važećeg Zakona, po oceni Ustavnog suda, nesporno proizlazi da zadružni savez opštim aktima koje donosi može uređivati samo pitanja rada, organizacije, upravljanja i dr. koja se odnose na taj zadružni savez, a ne pitanja odnosa u zadrugama članicama zadružnog saveza, niti svojim aktima može urediti bilo koje pitanje koje se tiče zadruga. Takođe, Ustavni sud nalazi da zadružni savez nema ovlašćenje da svojim aktom uredi zadružne principe, budući da su oni uređeni Zakonom, niti da uređuje njihovu primenu u zadrugama članicama, jer je to obavezna da učini svaka zadruga u svojim zadružnim pravilima.

Polazeći od toga da je utvrđeno da Studentsko omladinski zadružni savez Srbije, kao donosilac osporenih Opštih pravila, nije u postupku usklađivanja opštih akata, saglasno obavezi iz člana 106. stav 2. Zakona, osporeni akt stavio van snage, već su ova opšta pravila omladinskog i studentskog zadrugarstva iz 1998. godine i dalje u pravnom poretku, Ustavni sud je utvrdio da osporeni opšti akt u celini nije u saglasnosti sa zakonom. Sud je , pri tome , imao u vidu da, s obzirom na vreme podnošenja inicijative, inicijator nije ni mogao isticati ovaj razlog nesaglasnosti sa zakonom, a da je, sa druge strane, inicijativom traženo utvrđivanje nezakonitosti i neustavnosti brojnih odredaba osporenih Opštih pravila koje predstavljaju suštinu osporenog akta, te je Ustavni sud prilikom utvrđivanja nezakonitosti osporenog akta pošao od odredbe člana 54. stav 1. Zakona o Ustavnom sudu („Službeni glasn ik RS“, br. 109/07,99/11,18/13-Odluka US, 40/15-dr. zakon i 103/15), kojim je predviđeno da u postupku ocenjivanja ustavnosti ili zakonitosti Ustavni sud nije ograničen zahtevom inicijatora. Takođe, Ustavni sud konstatuje da utvrđena nezakonitost osporenog opšteg akta ima za posledicu i njegovu neustavnost, saglasno principu hijerarhije domaćih opštih pravnih akata iz člana 195. stav 1. Ustava.

S obzirom na utvrđenu neustavnost i nezakonitost osporenih Opštih pravila u celini , Ustavni sud se nije upuštao u ispitivanje osnovanosti navoda inicijative kojima se obrazlaže nesaglasnost pojedinih odredaba ovog opšteg akta sa Ustavom i zakonom. Međutim, Ustavni sud napominje da je u vreme važenja ranijeg Zakona o zadrugama, Savezni ustavni sud u predmetu IIIU-121/99, u postupku ispitivanja ustavnosti i zakonitosti odredaba člana 2, člana 5. stav 2. i člana 21. stav 3. istih opštih pravila omladinskog i studentskog zadrugarstva iz 1998. godine doneo Odluku IIIU-121/1999 od 26. januara 2000. godine, kojom je utvrdio da navedene odredbe nisu saglasne sa Ustavom SRJ, Zakonom o zadrugama i Zakonom o platnom prometu. Savezni ustavni sud je u navedenoj odluci zauzeo pravno stanovište da se osporena Opšta pravila odnose samo na one subjekte koji su udruženi u Savez slobodno i dobrovoljno, a ne i na zadruge koje nisu članice Saveza, s obzirom na to da Zakonom o zadrugama nije propisana obaveznost učlanjivanja zadruga u saveze. Savezni Ustavni sud je u istoj odluci, takođe, istakao da se Opštim pravilima ne mogu uređivati prava i obaveze subjekata koja mogu biti uređena samo zakonom. Pored toga, Savezni ustavni sud je u postupku ocene zakonitosti odredaba Pravila o zadružnoj reviziji omladinskih i studentskih zadruga, koja je doneo isti zadružni savez u vršenju javnih ovlašćenja, u svojoj Odluci IIIU-122/1999 od 26. januara 2000. godine, utvrdio da se Pravila kojima se propisuju uslovi za obavljanje zadružne revizije odnose samo na one subjekte koji su udruženi u Savez.

VI

Na osnovu svega izloženog, a imajući u vidu da je u toku prethodnog postupka pravno stanje potpuno utvrđeno i prikupljeni podaci pružili su pouzdan osnov za odlučivanje, Ustavni sud je odlučio bez donošenja rešenja o pokretanju postupka, saglasno odredbi člana 53. stav 3. Zakona o Ustavnom sudu.

Saglasno svemu iznetom, Ustavni sud je, na osnovu odredaba člana 42a stav 1. tačka 2) i člana 45. tač. 1) i 4) Zakona o Ustavnom sudu, doneo Odluku kao u izreci.

Na osnovu odredbe člana 168. stav 3. Ustava, Opšta pravila omladinskog i studentskog zadrugarstva, navedena u izreci, prestaju da važe danom objavljivanja Odluke Ustavnog suda u „Službenim glasniku Republike Srbije“.

PREDSEDNIK

USTAVNOG SUDA

Vesna Ilić Prelić